Een beetje wennen aan het video-consult op de huisartsenpost

Naast de huisartsenpost in Apeldoorn en Gorinchem gebruikt de huisartsenpost in Almelo sinds deze zomer de nieuwe beeldbel-app Mag ik meekijken. Met deze app hopen de initiatiefnemers het aantal onnodige bezoeken aan de huisartsenpost te verminderen door de klachten van patiënten op afstand te kunnen beoordelen. ”De eerste tellingen op de huisartsenpost in Apeldoorn laten zien dat in 30% van de beeldbel contacten een consult op de post voorkomen kan worden”, vertelt projectleidster Ilva Schoorlemmer.

Mag ik meekijken is het nieuwste project uit de kweekvijver van Gert-Jo van Doornik, directeur van de huisartsenpost Apeldoorn. Met zijn eerder ontwikkelde Moet ik naar de dokter-app won Van Doornik in 2013 de Health App Award. Nog steeds staat deze app maandelijks in de top tien meest gedownloade medische apps in de Google en Apple store. Met de opvolger van Moet ik naar de dokter wil Van Doornik het makkelijk en veilig maken om een consult tussen arts en patiënt via video-verbinding te laten verlopen. Op zijn huisartsenpost startte in 2015 al een pilot, maar inmiddels zijn zorgverleners op de huisartsenpost in Gorinchem en in Almelo ook aan het onderzoeken wat Mag ik meekijken voor hen kan betekenen.

Geen U1’s

Ilva Schoorlemmer is als projectleider betrokken bij Mag ik meekijken. Schoorlemmer begeleidde de interne projectteams van de huisartsenposten bij het aan de slag gaan met de beeldbel-app.

 “We kijken dan samen naar het bestaande werkproces om te bepalen wanneer de app ingezet kan worden. Daarvoor hebben we een zogenaamd stroomschema opgesteld.” De assistentes op de huisartsenpost kunnen het stroomschema volgen om te bepalen of Mag ik meekijken ingezet kan worden. “Bij een zogeheten U1 (de huisarts moet zelf met spoed naar de patiënt of er moet een ambulance naartoe) of een U2 (binnen een uur moet de huisarts de patiënt beoordelen, thuis of op de huisartsenpost) wordt de app niet ingezet, dan is snelheid immers geboden. Maar als de assistente de klacht inschat als een U3 (de patiënt moet binnen enkele uren beoordeeld worden door de huisarts) of lager, dan kan de app ingezet worden.”

Tekenbeet of rode bult? Bij twijfel even beeldbellen [afbeelding via Flickr: https://flic.kr/p/6jqwVT]

Daarnaast bepaalt het soort klacht waarmee iemand belt of er een video-consult plaats kan vinden. “Zo hebben we als ingangsklachten in Apeldoorn geformuleerd dat de app ingezet kan worden in geval van bijvoorbeeld huidklachten, trauma-extremiteiten zoals een vinger die scheef staat, (brand)wonden of insectenbeten. In Almelo is daarbij de keuze gemaakt om Mag ik meekijken in eerste instantie alleen in te zetten bij een enkelvoudige, visueel waarneembare klacht en dus niet in geval van meerdere klachten.”

Unieke inlogcode

In Almelo heeft de huisartsenpost veel aandacht besteed in de lokale media aan het gebruik van de beeldbel-app op de post, in de hoop dat mensen de gratis app alvast op hun telefoon zetten voor het geval dat. Als patiënten bellen naar de huisartsenpost krijgen ze daarnaast op het bandje te horen dat ze de app alvast kunnen downloaden. Uiteindelijk bepaalt de assistente of Mag ik meekijken daadwerkelijk ingezet wordt tijdens het gesprek. “Als de assistente moeite heeft met het beoordelen van de urgentie van de klacht of de gewenste vervolgactie, dan

kan ze tijdens het telefoongesprek voorstellen om over te gaan op de app. De assistent kan op de website van Mag ik meekijken een unieke code genereren en die mondeling aan de patiënt verstrekken. Met die code kan de patiënt vervolgens in de app inloggen. De patiënt dient dan alleen nog akkoord te gaan met het tot stand komen van een beeldverbinding. Daarna treffen de patiënt en de zorgverlener elkaar in de meeting room.”

In de beveiligde online omgeving kan bekeken worden hoe de brandwond eruitziet, of het bloed er inderdaad uit gutst en of de vinger nou wel of niet gehecht moet worden. Als er via de videoverbinding bepaald is hoe urgent de klacht is, dan wordt de videoverbinding beëindigd en gaat de zorgverlener verder met zijn of haar reguliere afronding van het gesprek.

“Het is niet mogelijk om zelf via de app contact te leggen met de huisartsenpost op een zaterdagavond als je een vraag hebt voor jezelf of je kind. Er moet altijd eerst contact zijn geweest met de zorgverlener die bepaald of er beeldcontact nodig is of niet. Je kunt de app best downloaden, maar je hebt de code nodig die de arts verstrekt om er gebruik van te maken”, legt Schoorlemmer uit.

Inloggen met een unieke code

Bad hair day

Afgelopen zomer ging de proef met Mag ik meekijken in Almelo van start. In de maanden daar voorafgaand vonden de voorbereidingen plaats. “Daar hadden we flink wat tijd voor ingeruimd”, vertelt Schoorlemmer. “Het is weer iets nieuws, iets waar men aan moet wennen. Toen de doktersassistente jaren geleden begon met telefonische triage en gesprekken werden opgenomen voor opleidingsdoeleinden, was dat ook erg wennen. Inmiddels is dat de normaalste zaak van de wereld. Zo zal het op den duur ook gaan met het video-consult”, voorspelt de projectleidster.

De zorgverleners die Schoorlemmer spreekt, vinden het vaak best spannend om in beeld te zijn bij de patiënt. “'Zit mijn haar wel goed of hoe zie ik eruit in dit licht’, hoor je dan ineens. Een patiënt zal dat op een heel andere manier ervaren. Als ik op vrijdagavond bel met een ziek kind thuis, dan zal het mij een worst wezen hoe de persoon aan de andere kant eruit ziet.”

Zorgverleners kunnen hun camera wel uitzetten, maar communicatie is natuurlijk een wederkerig iets, zegt Schoorlemmer. “Voor de patiënt is het natuurlijk niet prettig om naar een zwart scherm te kijken terwijl hij of zij zelf wel in beeld is. Toch zorgt het idee dát een zorgverlener eventueel de eigen camera uit kan zetten voor meer rust: ze hebben zelf de regie over het video-consult.”

Gert-Jo van Doornik, de bedenker van Mag ik even meekijken

‘Ik zie mezelf’

Op de huisartsenpost in Apeldoorn, waar inmiddels al ruim een jaar gewerkt wordt met Mag ik meekijken, hoort Schoorlemmer van de locatiemanager dat zorgverleners sowieso niet beeldbellen als ze geen prettig gesprek hebben met een patiënt. “Als iemand heel eisend of dwingend is en niet goed luisterend naar je vragen, dan zet je - als het niet noodzakelijk - geen beeldbellen in.”

Sommige zorgverleners op de post in Apeldoorn hebben geen enkele moeite (meer) met de app, enkele blijven moeite houden, vertelt Schoorlemmer. “Ik hoor weleens dat men het lastig vindt dat ze zichzelf – rechts onderin het beeld – ook zien tijdens het gesprek.” Dat is volgens Schoorlemmer gewoon een kwestie van wennen. “Ik vind dat er in Apeldoorn best wat harder aan getrokken mag worden: hoe vaker je zo’n video-consult doet, hoe meer je eraan gewend raakt.”

Beeldbellen geen doel op zich

Maar: het is geen doel op zich om de app te gebruiken, benadrukt Schoorlemmer. “Dat zou betekenen dat iedereen op de huisartsenpost tot nu toe niet volledig werk heeft gedaan, terwijl men juist getraind is in de telefonische triage en met de Nederlandse Triage Standaard (NTS) vragen te stellen en te komen tot een urgentie en de vervolgactie. Er zijn echter simpelweg situaties waarbij het fijner is als je wel beeld hebt bij wat je hoort.”

In Apeldoorn is een grove telling gedaan aan de start van Mag ik meekijken en daaruit blijkt dat in 30% van de gevallen waarbij er beeldbel-contact was geweest, daarmee een regulier consult voorkomen werd. “Dat vormt voor ons wel een aanknopingspunt, je kunt door de app onnodige consulten voorkomen. Het heeft dus potentie voor het efficiënter invullen van het zorgproces. Als je als huisarts in alle drukte van zo’n huisartsenpost ook mensen ziet die je eigenlijk niet had hoeven zien, dan zorgt dat voor extra werkdruk.”

Spannend werk op de post

Volgens Schoorlemmer hebben de initiatiefnemers van de app dan ook als belangrijkste doel om met Mag ik meekijken onnodige bezoeken aan de huisartsenpost te voorkomen. “De app is een service en gemak voor de patiënt. Niets zo vervelend om midden in de nacht of tijdens een zonnige zaterdagmiddag voor niets naar de post te rijden. Voor ons als initiatiefnemers is de app bedoeld om door middel van slimme technologie de zorg efficiënter te maken door de juiste zorg op het juiste moment door de juiste zorgverlener te laten plaatsvinden.”

Wat is volgens Schoorlemmer voor huisartsenposten de belangrijkste motivatie om met Mag ik meekijken aan de slag te gaan? “Werken op de huisartsenpost is spannend werk: je kent de patiënt die belt niet, je hebt geen volledig dossier tot je beschikking en je moet het hebben van de triage. Daar zijn de assistentes natuurlijk heel goed in getraind en opgeleid, maar in sommige gevallen is het prettig als je een extra zintuig in kunt zetten om de urgentie van de hulpvraag of een vervolgactie te kunnen bepalen. Er zijn situaties waarin je de patiënt niet kunt zien en je twijfelt. Bij twijfel neigt men nu sneller naar langskomen, terwijl je door een videoverbinding mogelijk al had kunnen zien dat een consult op de post toch niet noodzakelijk is.”

Video-consult in de dagpraktijk

In de regio Apeldoorn zijn Schoorlemmer en haar collega’s inmiddels ook bezig met een zorgvernieuwingsproject. Daar wordt Mag ik meekijken in de reguliere huisartsenpraktijk ingezet. “We zijn heel benieuwd wat het videoconsult daar kan betekenen. Een regulier consult met de huisarts of praktijkondersteuner kan bijvoorbeeld via de app verlopen, maar ook intercollegiaal overleg, of een multidisciplinair overleg met de specialisten van het Gelre Ziekenhuis.”