eHealth op de werkvloer: serious game verbetert eerste opvang brandwondenpatiënten

In de serie eHealth op de werkvloer spreekt SmartHealth met zorgprofessionals die dagelijks te maken hebben met eHealth toepassingen. Veel van die technologische innovaties betekenen op papier efficiënter werken, kwaliteitsverbetering of kostenverlaging. Maar in de praktijk zijn er vaak genoeg obstakels te overwinnen. Een kwestie van tussen droom en daad? Deze week: Stephanie Klein Nagelvoort Schuit, afdelingshoofd Spoedeisende Hulp bij het Erasmus MC in Rotterdam.

In 2012 ontwikkelde het Rotterdamse ziekenhuis de serious game abcdeSIM, een game die artsen traint op de algemene vaardigheden van spoedeisende hulp opvang. De game is gebaseerde op de ABCDE-methode. Deze methode is een wereldwijde standaard om de juiste prioriteiten in de behandeling van acuut zieke patiënten te stellen. ABCDE staat voor: Airway, Breathing, Circulation, Disability en Exposure.

Volgens Stephanie Klein Nagelvoort Schuit, afdelingshoofd Spoedeisende Hulp en één van de initiatiefnemers van abcdeSIM, is een serious game dé manier om artsen bepaalde vaardigheden aan te leren.

“Er is altijd nog een groot gat tussen wat je leert uit een boek, dus pure kennis, en van een levend mens dat voor je ligt. Voordat we in de gezondheidszorg gebruik maakten van gaming technologie, deed je alleen praktijkervaring op tijdens je coschappen. Je liep en keek mee en ging tijdens je eerste dienst gewoon zelf aan de slag. Terwijl het veel logischer is dat je, net als bij het besturen van een vliegtuig, eerst 'op het droge' een paar stressvolle situaties mag oefenen, voordat je de cockpit - of in dit geval de operatiekamer - instapt.”

De stress is levensecht

De serious game die het Erasmus MC ontwikkelde is volgens Klein Nagelvoort Schuit gebaseerd op een wiskundig model van de mens en daardoor erg realistisch. “Alle omstandigheden, de fysiologie van de patiënt, de geluiden die je hoort, de stress die je ervaart en de beelden die je ziet, zijn heel waarheidsgetrouw nagebootst. We hebben abcdeSIM destijds bewust gebouwd als platform, zodat we daar weer nieuwe games op konden ontwikkelen. Sindsdien hebben we een paar versies gemaakt, waaronder een game specifiek voor verpleegkundigen en een spel voor huisartsen, ontwikkelend in samenwerking met het Nederlands Huisartsen Genootschap (NHG). Onze nieuwste game is gericht op de eerste opvang van brandwondenpatiënten.”

Een voorbeeld van de abcdeSIM serious game

De vraag voor die game komt van het Maasstad Ziekenhuis, waar één van de drie brandwondencentra in Nederland is gevestigd. Het Maasstad Ziekenhuis is toevallig ook de plek waar Klein Nagelvoort Schuit haar opleiding volgde. “Het leek het Maasstad Ziekenhuis nuttig als ook zorgverleners buiten het Maasstad Ziekenhuis, Brandwondencentrum Beverwijk en Brandwondencentrum Martini Ziekenhuis (de twee andere grote brandwondencentra in Nederland, red.) getraind zouden worden in de opvang van patiënten met brandwonden. Juist bij die patiënten is het eerste moment van opvang cruciaal, dus ook in niet-gespecialiseerde ziekenhuizen moet men op de hoogte zijn van de voorzorgsmaatregelen, het wel of niet toedienen van een infuus en de speciale verzorging van patiënten met brandwonden.”

Eerst de bugs eruit

Vanuit die behoefte gaat een team van het Eramus MC en het Maasstad Ziekenhuis aan de slag met een serious game die zorgverleners specifiek die vaardigheden aanleert. Vanuit het Erasmus MC wordt kennis over serious gaming en het abcdeSIM platform meegebracht, het Maasstad Ziekenhuis vult de specifieke kennis over brandwonden aan. “We hebben gezamenlijk nagedacht over de leerdoelen die artsen en verpleegkundigen met de game moeten kunnen behalen.”

De serious game gericht op brandwondenpatiënten

Nadat de basis game er staat, volgt een testfase waarin dokters en verpleegkundigen van het Maasstad Ziekenhuis kijken of de serious game de juiste informatie bevat. De eerste reacties op de brandwonden game zijn in ieder geval positief, vertelt Klein Nagelvoort Schuit. “Maar je komt natuurlijk wel bugs tegen. We werken al lang heel prettig samen met gamebedrijf IJsfontein, die door hun jaren ervaring met onze games zelf halve dokters zijn geworden. Maar dat zijn ze natuurlijk niet écht, dus bepaalde onderdelen van de game kunnen zij niet testen. Bijvoorbeeld hoe iemand reageert als er een verkeerd medicijn of infuus wordt toegediend. Reageert de patiënt in de game dan net zoals je in werkelijkheid zou verwachten? Inmiddels zijn al die foutjes er ook allemaal uit.”

Niet afhankelijk van subsidie

De serious games die het Erasmus MC ontwikkelt zijn niet gratis. “Tot nu toe hebben we voor de eerste game en de brandwondengame een subsidie van Stichting Coolsingel mogen ontvangen. De brandwondengame is deels door het Brandwondencentrum van het Maasstad Ziekenhuis gefinancierd in de vorm van co-creatie. We willen niet afhankelijk zijn van subsidie. Daarom hebben we een zogenaamd spin-off bedrijf opgericht, VirtualMedSchool, dat zorgt voor de verdere ondersteuning, ontwikkeling en verkoop van de abcdeSIM serious games. Ondertussen maken meer dan 35 ziekenhuizen en alle academische centra in Nederland gebruik van abcdeSIM. Deze schaffen licenties aan voor hun verpleegkundig personeel, medisch studenten of artsen. De licentieprijs is afhankelijk van het aantal gebruikers. Er kan ook een licentie voor het gehele ziekenhuis worden afgesloten."

Momenteel zijn de collega’s van Klein Nagelvoort Schuit in het Maasstad Ziekenhuis de mogelijkheden van de brandwondengame over de grenzen aan het verkennen. “Ze hebben contact met internationale collega’s, met name in Australië en Nieuw-Zeeland, waar ook goede opleidingen in de brandwondenzorg te vinden zijn. Mogelijk kan de game daar ook op de markt gebracht worden.” Ook in het Erasmus MC zijn er nieuwe ontwikkelingen. “We zijn net met de Intensive Care afdeling van het Sophia Kinderziekenhuis begonnen aan de ontwikkeling van een nieuwe serious game die kinderartsen en arts-assistenten leert hoe zij de eerste opvang van kinderen kunnen doen. Ook die game draait om het voorbereiden op de praktijk."

"Ervaring en kennis opdoen loopt als een rode draad door al onze serious games. We richten ons op dokters of verpleegkundigen die in een speelveld alle brokjes kennis bij elkaar willen brengen, zonder dat een patiënt in gevaar komt.”

Alle afleveringen van eHealth op de werkvloer lezen?