eHealth op de werkvloer: de drempel verlagen voor professionele hulp

In de serie eHealth op de werkvloer spreekt SmartHealth met zorgprofessionals die dagelijks te maken hebben met eHealth toepassingen. Veel van die technologische innovaties betekenen op papier efficiënter werken, kwaliteitsverbetering of kostenverlaging. Maar in de praktijk zijn er vaak genoeg obstakels te overwinnen. Een kwestie van tussen droom en daad? Deze week: Rozemarijn Vos, GZ-psychologe bij Accare kinder- en jeugdpsychiatrie en coördinator bij 99gram.nl.

"We deden bij Accare nog niks met eHealth. Met een aantal collega's zijn we gaan brainstormen over hoe we jongeren thuis via het internet ook zorg kunnen bieden. Zo is 99gram.nl ontstaan.

Het idee achter de website is dat we de drempel tot hulpverlening willen verlagen voor jongeren die de stap om naar de huisarts of een instelling te gaan te groot vinden" vertelt Rozemarijn Vos. Zelf deed ze ervaring op bij de Kindertelefoon en met online hulpverlening via chat. "Ruim 90% van de jongeren met eetproblematiek komt niet in de geestelijke gezondheidszorg (GGZ) terecht en krijgt niet de hulp die ze nodig hebben. Om deze grote doelgroep te bereiken, moet je het zo laagdrempelig mogelijk maken. Ze moeten bij ons terecht kunnen voor hulp, desnoods zonder verwijzing van de huisarts en zonder dat ze zichzelf bekend hoeven te maken.”

De homepage van 99gram.nl

De kleurrijke website 99gram.nl is gericht op jonge meiden die kans lopen op het ontwikkelen van een eetstoornis, of al een stoornis hebben. De website heeft een breed aanbod: een forum, een chat-functie, een zelfhulp-cursus en de mogelijkheid om te e-mailen met een hulpverlener. “De website is deels gericht op preventie, dus op jongeren die nog geen ernstige problemen ervaren en die via de chat met wat online adviezen al een eind op weg geholpen kunnen worden”, legt Vos uit. “Maar we bieden ook een intensievere online behandeling voor jongeren die wel problemen hebben.”

Cognitieve gedragstherapie

Het online behandelprogramma van 99gram is gebaseerd op cognitieve gedragstherapie, een behandelvorm die veel gebruikt wordt voor online interventies. “Die vorm van therapie is redelijk gestructureerd en bestaat vooral uit uitleg geven en opdrachten doen, dingen die je dus goed online kunt doen”, legt Vos uit. Maar niet iedere bezoeker van 99gram komt direct in aanmerking voor een online behandeling.

Een jongere die een online behandeling wil volgen, ondergaat eerst een screening. Die test is een verkorte versie van de eating disorder examination, een officiële diagnostische vragenlijst. “We screenen of er daadwerkelijk sprake is van eetproblematiek. Daarnaast vragen we onder andere naar iemands gewicht en stemming. Op basis van die antwoorden bepaalt de coördinator – mijn collega of ik – of ons online behandelaanbod passend is bij de problematiek. Wij moeten dit oordeel altijd baseren op wat meisjes zelf online aangeven. We bellen hen niet na, waardoor je altijd een bepaalde onzekerheid houdt. Maar door dat screeningsinstrument heb je in ieder geval een maatstaf.”

Het screeningsinstrument om te kijken of jongeren in aanmerking komen voor een online behandeling

Als blijkt dat een jongere niet geschikt is voor het online behandelaanbod van Accare, is de hulp daarmee niet afgelopen. “Wij helpen hen dan wel om eventueel de stap naar de huisarts te zetten of we verwijzen hen door naar een ander behandelprogramma. Soms kunnen we jongeren al een eind op weg helpen door hen via de e-mail uit te leggen hoe ze hun gevoelens en problemen het beste met de huisarts kunnen bespreken.”

2000 chats per jaar

Iedere werkdag is de chatfunctie van 99gram vier uur geopend. Een groep gespecialiseerde zorgverleners binnen Accare zit dan klaar om online de vragen van jongeren te beantwoorden. “99gram werkt heel goed voor jongeren. Er komt in principe geen volwassene tussen. Jongeren kunnen zelf informatie zoeken of vragen stellen, zonder dat ze eerst naar een vertrouwenspersoon op school moeten of een doorverwijzing van de huisarts nodig hebben.” Dagelijks trekt de website zo’n 850 bezoekers, waarvan er 80 jaarlijks een online behandeling ondergaan via 99gram. Per jaar wordt er bijna 2000 keer gechat door jongeren op de site.

Jongeren kunnen chatten of e-mailen met hulpverleners van Accare

Voor de hulpverleners binnen Accare betekent 99gram ook een nieuwe manier van werken. Het gaat immers vaak om anonieme cliënten met wie behandelaars geen face-to-face behandelrelatie hebben of opbouwen. “Dat was voor veel medewerkers ook best wennen. Je kent deze jongeren niet, ziet ze niet en krijgt ze misschien ook nooit te zien.

Je weet niets van de context waarin een jongere zich bevindt. Normaal kun je op basis van achtergrondinformatie alvast een en ander voorbereiden. Nu ben je afhankelijk van wat een jongere aangeeft in een chatsessie of e-mail. Veel hulpverleners maakten in het begin nog weleens de fout om teveel informatie te gaan vragen, dingen die op dat moment eigenlijk helemaal niet relevant waren, puur om zelf een beter beeld te krijgen.”

Op zoek naar subsidie

Binnen Accare werkt een gespecialiseerd team van vijftien mensen aan 99gram. Het zijn medewerkers van Accare die speciaal op deze functie hebben gesolliciteerd en een training hebben gevolgd. "Niet alle Accare-medewerkers willen volledig online behandelen", legt Vos uit. "Wel werkt iedereen binnen de organisatie met eHealth werkt, aangezien we blended care - een combinatie van fysieke en online behandeling - aanbieden aan onze cliënten. We werken bijvoorbeeld met Jouw Omgeving, waarin we face-to-face sessies combineren met online opdrachten maken of vragenlijsten invullen.”

In financieel opzicht breekt er voor 99gram een spannende tijd aan.

“We willen het aanbod op de website ten alle tijden gratis houden voor jongeren, anders gooien we evengoed een drempel op. De eerste drie jaar hadden we een regeling met een zorgverzekeraar die een vergoeding gaf voor de online hulp aan anonieme jongeren. Afgelopen jaar heeft Accare zelf alle kosten betaald om dit aanbod te laten bestaan. Maar op dit moment hebben we nog geen zekerheid over subsidie voor onze online hulp aan anonieme jongeren voor 2015."

Zo af en toe komt het voor dat jongeren online zijn gestart via 99gram en uiteindelijk toch de stap zetten om hun anonimiteit op te heffen en zich bij Accare te melden. “Dan heeft diegene er ook baat bij om af en toe op gesprek te komen om bijvoorbeeld opdrachten te bespreken en een gedragsverandering te bewerkstelligen. Zo’n doorstroom past goed bij onze filosofie van stepped care. We willen dat jongeren de hulp krijgen de ze nodig hebben. Dat kan van helemaal online naar helemaal face-to-face en alles wat daar tussenin zit.”

Alle afleveringen van eHealth op de werkvloer lezen?