eHealth op de werkvloer: verpleegkundige als eHealth projectleider

In de serie eHealth op de werkvloer spreekt SmartHealth met zorgprofessionals die dagelijks te maken hebben met eHealth toepassingen. Veel van die technologische innovaties betekenen op papier efficiënter werken, kwaliteitsverbetering of kostenverlaging. Maar in de praktijk zijn er vaak genoeg obstakels te overwinnen. Een kwestie van tussen droom en daad? Deze week: Jonneke Bodzinga-Zwarts, verpleegkundige en projectmedewerker Zorg op Afstand bij Beweging 3.0.

Bij Beweging 3.0 werken ruim 3200 medewerkers die zorg dragen voor cliënten in onder andere de thuiszorg, verzorgingshuis- en verpleeghuiszorg, revalidatiezorg en dagcentra. Hoewel de naam van de zorgorganisatie niet per sé om die reden gekozen is, staat vernieuwing en innovatie bij Beweging 3.0 hoog in het vaandel. “Zeker in vergelijking met andere zorgorganisatie in ons land”, vertelt Jonneke Bodzinga-Zwarts.

Volgens haar kan de hang naar innovatie – en het succesvol implementeren daarvan - bij Beweging 3.0 het beste verklaard worden door de houding van de directie. “We worden vanuit onze directie aangemoedigd om met zorgtechnologie aan de slag te gaan. Niet alleen hebben ze gezorgd voor alle randvoorwaarden zoals tijd, geld en goede mensen, ook stimuleren ze ons en voel ik mij nooit geremd als ik met nieuwe dingen aankom”, vertelt de verpleegkundige. Een voorstel van de directie om met een bepaalde technologie te gaan werken -  in plaats van een opdracht van een collega of je directe leidinggevende – voelt ook veel minder als moeten, is de ervaring van Bodzinga-Zwarts. "eHealth wordt niet opgedrongen, we worden er voor geënthousiasmeerd.”

Leeftijd geen probleem

En dat werkt bij Bodzinga-Zwarts in ieder geval erg goed. Naast haar functie als verpleegkundige werkt ze als projectmedewerker Zorg op Afstand en geeft ze haar collega’s scholing over andere eHealth projecten binnen Zorg 3.0. “Een gelopen race is het niet, nog lang niet iedereen is overtuigd van het nut van eHealth. Een heleboel mensen vinden

zorgtechnologie an sich leuk en interessant, maar zien het ook als ‘weer iets nieuws’ in de stroom van dingen die telkens maar weer anders moeten. Ik merk dat mijn collega’s, zeker de verpleegkundigen, het gevoel hebben dat ze al zoveel taken op hun bord krijgen en dit er eigenlijk niet bij kunnen nemen. En dat klopt ook, je zult eerst moeten investeren in zorgtechnologie waardoor het 'er bij komt', maar als je er tijd in steekt zul je er vanzelf ook iets aan gaan hebben”, legt Bodzinga-Zwarts uit.

“Sommige collega’s vinden het ook spannend omdat ze zelf niet goed met de technologie om kunnen gaan. Daarnaast hoor ik verpleegkundigen ook weleens zeggen ‘dat kan mijn cliënt niet’, maar dat is onzin. Zeker als ze dat baseren op iemands leeftijd. De oudste cliënt waarmee ik beeldbel is 93 jaar en dat gaat heel goed. Natuurlijk is zoiets als zorg op afstand niet voor iedereen geschikt, maar verpleegkundigen zouden in ieder geval moeten vertellen over de mogelijkheden. Dan kunnen cliënten vervolgens écht zelf kiezen.”

Want in de praktijk blijken veel cliënten interesse te hebben in de voordelen die zorgtechnologie hen kan bieden. “We hebben verschillende pilots gedaan bij Beweging 3.0 en merken dat veel cliënten tevreden zijn met eHealth en zelfs liever niet meer zonder willen. Dat is natuurlijk een belangrijke motivatie voor een verpleegkundige. Als een cliënt zegt dat hij of zij het graag wil proberen, wie ben jij dan om te zeggen ‘dat mag niet', of 'ik durf het niet’?”

Scholing van collega’s

Eén van die pilots is met medicatiedispenser Medido, een kastje dat bij de cliënt thuis wordt geplaatst en een signaal geeft als de cliënt zijn medicijnen moet innemen. “Na een succesvolle pilot van een paar maanden zijn we nu bezig met de implementatie van Medido. Ik hou me bezig met het scholen van mijn collega’s. We leren ze hoe ze de medicatiedispenser kunnen inzetten bij hun cliënten, welke cliënten geschikt zijn en hoe ze veilig medicatiecontrole kunnen doen.” Inmiddels zijn er al zo’n vijftien teams aan de slag gegaan. Volgens de betrokken verpleegkundigen is het in het begin wel even wennen, maar wordt er positief gereageerd op Medido. ‘’Ik krijg alleen nog maar af en toe een telefoontje ‘waar moet ik het stickertje ook alweer plakken?’ en meer van dat soort kleine dingen. Ook de cliënten die Medido thuis hebben staan geven aan het apparaat gemakkelijk in gebruik te vinden.”

Een andere pilot is Zorg op Afstand, een dienst waarbij cliënten contact hebben met een wijkverpleegkundige via de iPad. “Momenteel belt een team, waar ik ook bij hoor, alle cliënten die voor Zorg op Afstand worden aangemeld. Maar we zijn nu bezig met pilots waarbij de bestaande thuiszorgteams zelf aan de slag gaan met Zorg op Afstand. We zien namelijk dat je dan nog veel meer uit de dienst kunt halen. Thuiszorg-medewerkers kennen de cliënt immers al, terwijl ik echt nog een band moet opbouwen. De ideale situatie lijkt mij dat de wijkverpleegkundige zelf, naar aanleiding van een bezoek in de ochtend, ’s middags nog even via de iPad contact legt. De wijkverpleegkundigen zien dat in eerste instantie misschien niet zo – voor hun is het weer een taak erbij – maar ik weet uit mijn ervaring als verpleegkundige dat het wel degelijk een voordeel is wanneer een bekende zorgverlener nog even contact legt met de cliënt, in plaats van een extern team.”

Kennis van verpleging én techniek

Die ervaring als verpleegkundige is volgens Bodzinga-Zwarts sowieso praktisch binnen haar functie. “Ik kan me goed voorstellen hoe verpleegkundigen zich voelen en juist de voordelen benoemen die voor hun werk belangrijk zijn.

Als je een projectleider op zo’n eHealth implementatietraject zet is dat leuk, maar diegene mist soms de verpleegkundige kennis. Ik heb zowel technische als verpleegkundige kennis en ken daarnaast de cliënten: ik kan snel contact leggen en goed inschatten wat zij nodig hebben.” Volgens Bodzinga-Zwarts werkt deze aanpak binnen Beweging 3.0 zo goed dat ze een gespecialiseerd verpleegkundige zorgtechnologie willen aanstellen.

De kosten voor de eHealth-projecten worden gedragen door de organisatie zelf. “We werken samen met Focus Cura voor de Medido’s, iPads en regelen eventueel internetverbinding als mensen dat niet hebben. Op dit moment ontvangen we nog een subsidie van de overheid. We denken er wel over na om over een tijdje een eigen bijdrage van de cliënten te introduceren. Het is natuurlijk niet helemaal eerlijk dat cliënten die al wel een eigen internetverbinding hebben deze zelf moeten betalen, terwijl anderen die van ons krijgen.”

eHealth: een vast onderdeel van zorg

Beweging 3.0 heeft naast Medido en Zorg op Afstand zelf ook een dienst gelanceerd, genaamd Samzo (wat staat voor ‘samen zorgen’). Samzo maakt het mogelijk dat cliënten, het netwerk van de cliënt (mantelzorger, partner, familie, buren etc.) en zorgmedewerkers via internet samenwerken en communiceren. “We hebben een onderzoek gedaan onder mantelzorgers en die gaven aan dat ze best wat willen doen voor hun vader, tante of buurman, maar niet altijd goed weten wat ze kunnen doen. Daarnaast loopt het afstemmen van de taken met de wijkverpleging niet altijd even gemakkelijk. Dankzij Samzo wordt deze communicatie verbeterd.” Ook de pilots van Samzo zijn inmiddels afgerond en het implentatieproject is gestart. Daarbij krijgt Beweging 3.0 ondersteuning van In voor mantelzorg! en Vilans.

Als het aan Jonneke Bodzinga-Zwarts ligt wordt eHealth op den duur een vast onderdeel van de zorg. “Idealiter hoef ik er straks niet meer mee te leuren en mensen te overtuigen van het nut van technologie in de zorg, maar ben ik vooral bezig met het ondersteunen en het verbeteren van werkprocessen.

Dan kan ik weer op zoek naar andere nieuwe ontwikkelingen en innovaties, zo lang ze echt nuttig zijn voor de zorg in plaats van slechts een leuke gadget."

"De visie van Beweging 3.0 is cliënten langer zelfstandig thuis laten wonen. Dat is een mooi idee, maar je moet als verpleegkundige ook bedenken hoe je dat praktisch aan kunt pakken. Als je niet blijft steken bij bestaande vooroordelen dan is eHealth een heel bruikbaar middel om goede zorg te leveren.”

Alle afleveringen van eHealth op de werkvloer lezen?