Voor 75 euro per maand 24/7 toegang tot een huisarts? Niet hier

Gaan consumenten 99 dollar per maand betalen voor een huisarts die dag en nacht via je iPhone beschikbaar is? Het Amerikaanse HealthTap en zijn investeerders gokken van wel. Sinds vorige week is er HealthTap Prime, een nieuwe premium dienst. Jan Jacobs bekijkt de verdienmodellen en de concurrenten, en beschrijft het verschil met een Nederlandse dienst als Constamed.

Aan valse bescheidenheid hebben CEO’s van Amerikaanse digital health bedrijven een broertje dood. “This is a memorable and special moment in our lives, and in the history of mankind”, schreef HealthTap oprichter Ron Gutman vorige week op zijn blog. Wat was dat special moment dan wel? De annoncering van HealthTap Prime, een betaalde uitbreiding van de voorheen gratis medische vraag-en-antwoord site. Voor 99 dollar per maand biedt HealthTap voortaan een persoonlijke service waarbij je onbeperkt medische vragen kunt stellen aan de artsen die zich bij HealthTap hebben aangesloten. Die consulten verlopen via video, telefoon of chat. Het maakt niet uit of je achter je computer zit of (mobiel) een tablet of smartphone gebruikt. Ook het uitschrijven van recepten en het bestellen van medicijnen kan via het HealthTap platform verlopen.

De website van HealthTap: Amerikaanser dan dit wordt het niet

Gutman is niet de enige die denkt dat dit bedrijfsmodel gaat werken. HealthTap ontving sinds 2010 tientallen miljoenen dollars durfkapitaal van aansprekende namen in de tech-business, zoals Google baas Eric Schmidt, Esther Dyson en Vinod Khosla. Vooral Khosla is (niet onlogisch voor een investeerder) lyrisch: “De toekomst van de gezondheidszorg ligt bij het samenkomen van big data, slimme algorithmen en super-gebruiksvriendelijke interfaces waarmee dokters beter met hun beperkte tijd kunnen omgaan. HealthTap is op alle drie de gebieden actief.”

Op het eerste gezicht lijkt de nieuwe dienst die HealthTap wil gaan bieden technologisch helemaal niet zo revolutionair. Teleconsulten en virtuele wachtkamers komen al jaren voor in de powerpoints van eHealth evangelisten. Individuele huisartsen en ziekenhuizen bieden al lang consulten via Skype of FaceTime aan, zowel in de VS als in Europa. In de VS levert een bedrijf als American Well al sinds 2006 een teleconsult service voor beveiligde videoverbindingen.

It’s not the technology, stupid

Om als onderneming exponentieel te kunnen groeien met een product of service in de zorgmarkt, is het lang niet altijd nodig om als eerste met een innovatieve technologische doorbraak op de markt te komen. Dat stelde het adviesbureau McKinsey onlangs ook al vast in een recente studie naar kansen op internationale mHealth markten. Zorg ervoor dat je bestaande processen efficiënter, goedkoper en gebruiksvriendelijker maakt, is één van de lessen uit het rapport. De zorgconsument zit niet per definitie te wachten op iets nieuws, maar op iets beters.

En dat ziet HealthTap scherp. Tien jaar geleden bestond het basisconcept voor videoconsulten ook al, maar toen zag de wereld er compleet anders uit. Voor zo’n consult moest je als consument achter een bureau-pc zitten en hopen dat de ADSL-verbinding goed was en dat je de webcam goed had geïnstalleerd. Flash nu forward naar 2014. Overal is WiFi of mobiel internet, ook in de kleinste dorpjes van Laos. Smartphones en tablets beschikken minimaal over één goede camera die het altijd doet. En de consument is internet gaan beschouwen als integraal onderdeel van zijn of haar dagelijks leven. We zijn er kortom praktisch gezien klaar voor om via onze iPhone of Galaxy Tab met de dokter te praten, hoewel nog lang niet alle hobbels genomen zijn. Beveiliging en overheidsregulering zijn voorbeelden van hot issues.

FaceTime standaard op elke iPhone of iPad (foto Apple)

ZocDoc, PracticeFusion en HealthTap

De houding van de consument en de beschikbare technologie zijn niet het enige verschil met tien jaar geleden. Amerikaanse verzekeraars en werkgevers zijn veel meer dan voorheen op zoek naar efficiëntere (lees: goedkopere) manieren om zorg bij de consument te krijgen. De Amerikaanse overheid zet via het Obamacare hervormingsplan ook stevig in op zorg via internet. En minstens net zo belangrijk: naast HealthTap zijn er ook andere partijen met voldoende durfkapitaal bezig om de Amazon of eBay van de zorg te worden. ZocDoc en PractiseFusion zijn daarbij de bekendste namen, maar bijvoorbeeld ook Betterdoctor.com.

Het is interessant om te zien op wat voor verschillende manieren de nieuwe health companies geld denken te gaan verdienen aan het beter bedienen van de zorgconsument die op zoek is naar een huisarts of specialist. ZocDoc heeft een eenvoudige propositie: wij zijn een gratis dienst waarmee een patiënt snel de

dichtstbijzijnde arts of tandarts kan vinden, diens agenda kan bekijken en via een app of een pc direct een afspraak kan plannen. Dat doen al meer dan 5 miljoen mensen, zegt ZocDoc, en in Silicon Valley waardeert men het bedrijf inmiddels al op 1,5 miljard dollar. De inkomsten zijn afkomstig van huisartsen en specialisten die een maandelijks bedrag moeten betalen om te worden opgenomen in deze medische Gouden Gids.

Tarieven voor artsen liggen rond de 200 euro per maand, en ZocDoc heeft inmiddels een aardige reputatie opgebouwd met zijn stevige (sommigen zeggen agressieve) salesaanpak naar artsen. Die salesmensen spelen in op het gevoel bij artsen dat ze steeds slechter gevonden worden in Google en AdWords, en dat ze dus beter hun budget naar ZocDoc kunnen verleggen. Bovendien beschikken artsen die meedoen direct over een gebruiksvriendelijk systeem om afspraken te plannen met klanten, zonder dat ze daar zelf in moeten investeren. ZocDoc zou nu, net als HealthTap zomaar een module voor videoconsulten kunnen toevoegen aan zijn systeem, maar lijkt daar nog weinig voor te voelen.

Big bucks voor big data

PracticeFusion bedient naar eigen zeggen ook al tientallen miljoenen Amerikaanse consumenten, maar dan indirect via de huisarts. Ook dit bedrijf haalde inmiddels meer dan honderd miljoen dollar bij topinvesteerders op. PracticeFusion levert huisartsen geheel gratis een compleet elektronisch patiënten dossier (EPD) en aanvullende 

software voor praktijkautomatisering in de cloud. Met PracticeFusion kun je als huisarts labuitslagen doorsturen, medicijnen bestellen, en je patiënten een persoonlijke gezondheidsdossier bieden. De huisarts betaalt niets, maar verzekeraars en farmaceutische bedrijven moeten big bucks betalen voor de anoniem gemaakte big data waarover Practice Fusion beschikt. Wil je weten wat de gemiddelde BMI is van 50-jarige mannelijke diabetes-patiënten in Texas en welke geneesmiddelen ze krijgen? PracticeFusion kan het je vertellen. Omdat PracticeFusion met zijn product in het hart van de huisartspraktijk zit (het EPD), is deze onderneming inmiddels ook begonnen met een consumentensite waarmee patienten a lá ZocDoc online afspraken kunnen maken met aangesloten artsen.

Practice Fusion: gratis dossier voor artsen

HealthTap: eerst bereik bouwen

HealthTap nam in de afgelopen jaren een andere aanvliegroute om bekendheid en schaalgrootte te krijgen. De site begon in 2010 als een beter alternatief voor Dr. Google. “Op Internet wordt elk hoofdpijntje een hersentumor”, zei Gutman tegen Wired, om te illustreren hoe consumenten door te veel informatie kunen verdwalen. Via HealthTap konden consumenten gratis online advies vragen aan echte, vertrouwde dokters. Niet via video weliswaar, maar in tekstvorm via de site of de app. Dat leverde volgens Gutman sinds 2010 1,9 miljard beantwoorde vragen op, en miljoenen bezoekers op de website (Lucien Engelen van TrendITion rekent ons graag voor dat dit betekent dat er meer dan een miljoen vragen per dag door het systeem moeten gaan, wat inderdaad naar marketing-overdrijving neigt).

Waarom doen die artsen eigenlijk mee?

Het lijkt niet heel logisch dat duizenden artsen ervoor te porren zijn om gratis vragen van consumenten te beantwoorden in hun vrije tijd. Maar los van de idealisten die geen verdere motivatie nodig hebben, bood HealthTap in eerste instantie deelnemende artsen toch vooral gratis online exposure, compleet met peer reviews en een zeer Amerikaans systeem van sterren, medailles, badges en awards voor de meest actieve online dokters. Een echt verdienmodel was tot nu toe nog niet in zicht, maar dat is sinds vorige week dus anders.

HealthTap biedt artsen via zijn nieuwe HealthTap Prime service nu de mogelijkheid om tegen betaling patiënten te behandelen. Zoals gezegd kost dat de klant zo’n 75 euro per maand, en 7,5 euro voor elk extra familielid. Die kosten worden zoals het er nu voorstaat niet door Amerikaanse verzekeraars vergoed. Die concurreren soms zelf met HealthTap via eigen videoconsult programma’s. Toch gokken Gutman en zijn investeerders erop dat er een markt is voor deze niet echt goedkope premium-service, bijvoorbeeld vanwege de tijdwinst die het oplevert wanneer je niet voor elke vraag naar de huisarts moet. Of de zekerheid dat je ook ’s nachts een dokter te pakken krijgt als je kind koorts of uitslag heeft.

Badges, medailles en sterren voor HealthTap artsen

Wie gaan die vragen beantwoorden?

Of alle 6500 artsen die nu geregistreerd staan bij HealhTap ook gaan meedoen aan het betaalde programma is niet duidelijk, en evenmin hoe de artsen die vragen beantwoorden precies worden vergoed. Een denkbaar model is dat van de taxi-concurrent Uber, waarbij chauffeurs verdienen per rit en op basis van hun beoordeling door passagiers.

HealthTap is zelf in ieder geval actief op zoek naar artsen die videovragen van klanten willen beantwoorden. Op de vacaturesectie van de site staat dat HealthTap via zijn dochteronderneming HealthTap Medical Group zoekt naar zogeheten Prime Doctors, die als zelfstandige vanuit thuis minimaal 4-uurs diensten willen draaien. Het lijkt er dus op alsof HealthTap met eigen artsen deels de concurrentie aangaat met zelfstandige artsen of praktijken.

Constamed als Nederlandse HealthTap?

Het Amerikaanse zorgstelsel en de commerciële verhoudingen daar wijken op veel punten af van ons systeem. Toch is een vergelijking met de dit jaar gestarte Nederlandse dienst als Constamed instructief. Constamed biedt consumenten sinds begin dit jaar de mogelijkheid om via een app gratis advies te vragen aan een huisarts die bij Constamed is aangesloten. Uit allerlei onderzoeken (bijvoorbeeld van Nictiz en Het Beste Zorgidee) blijkt dat consumenten dit een aantrekkelijke optie vinden, maar huisartsen bieden deze dienst nog maar heel beperkt aan.

Zelfs zonder videoconsult optie (dus alleen tekstvragen via de app) moest Constamed de hete kolen uit het vuur halen. Is dit wel veilig? Vergoeden verzekeraars deze consulten? Hoe zit het met de beroepsaansprakelijkheid van de arts die een vraag van een voor hem een onbekende patiënt beantwoordt? Oprichter Erik Schoones van Constamed pendelde tussen verzekeraars, toezichthouders en artsenkoepels om de goede vrede te bewaren.

Schoones liet ons eerder weten dat een uitbreiding van de app met videoconsulten in de planning staat. Hij zei ook dat huisartsen in de toekomst mogelijk een maandelijkse fee moeten gaan betalen voor nieuwe uitbreidingen.

Constamed: gratis antwoorden van een huisarts

Verdienmodel 180-graden gedraaid?

Bij HealthTap betaalt de klant zelf fors voor een onbeperkte 24/7 service. De arts die vragen beantwoordt, diagnoses stelt en medicijnen voorschrijft kan daardoor via HealthTap goed verdienen (competitive compensation). Zo’n model is in Nederland niet toegestaan en daarmee voorlopig ondenkbaar. Iedere Nederlandse aanbieder van zorg is gehouden aan de prestatie- en tariefregulering van de Nederlandse Zorgautoriteit (NZa), toezichthouder in de zorg.

Die wil overigens best meewerken aan experimenten. Zo mocht de dienst SOS Arts van de NZa experimenteren met dokters die huisbezoeken doen wanneer de eigen huisarts niet kan of wil. En recent kreeg ook de inloopkliniek CareToGo te horen dat voor dit spreekuur op drukke treinstations speciale nieuwe tarieven zijn vastgesteld, die echter niet hoger mogen zijn dan huisartstarieven voor passanten. Zowel bij de SOS Arts als bij CareToGo lieten de reguliere huisartsenorganisaties in duidelijke termen weten dat men vreesde voor uitholling van het Nederlandse huisartsensysteem. Maar er waren ook stemmen die vonden dat de huisartsen hun comfortabele 9-tot-5 monopolie tot elke prijs willen beschermen. Hoe het ook zij, een online dienst die voor 75 euro per maand keihard gaat concurreren met reguliere huisartsen zien we hier voorlopig niet.

Constamed: gratis voor consument, arts gaat betalen

Bij Constamed zal de arts dus moeten gaan betalen om het platform te kunnen gebruiken, en blijft de dienst voorlopig gratis voor de gebruiker. De arts moet het dan vervolgens met de verzekeraar uitvechten of zijn of haar Constamed (video)consulten worden vergoed, en tegen welk tarief. En geldt dat tarief dan alleen voor eigen patiënten of ook willekeurige passanten die online een vraag willen stellen?

Wat Constamed en zijn Nederlandse opvolgers (want die komen er zeker) in ieder geval gemeen hebben met HealthTap is dat ze afhankelijk zijn van schaalgrootte om succesvol te zijn. In Nederland zal het daarbij om kleinere investeringsbedragen gaan dan in de VS. Maar de uiteindelijke winnaars in deze nieuwe zorgmarkten zullen sterke en bekende consumentenmerken moeten worden. Daarvoor moet je één van twee zaken altijd hebben, en soms zelfs allebei. Wanneer je een nieuwe, slimme en vooral gratis dienst levert waar de consument direct verliefd op wordt, kom je zonder een groot marketingbudget een heel eind. Dat is echter maar aan weinigen gegeven, WhatsApp en Instagram zijn goede voorbeelden. Maar de meeste nieuwe ondernemingen doen er jaren over om distributie en bekendheid te kopen. En dat kost veel geld, vraag het aan Zalando of Bol.com. In de zorg komt daar ook nog bij dat je vooral vertrouwen moet winnen. Dat kost ook tijd, en dus geld. Dat hebben die investeerders in Silicon Valley in ieder geval goed begrepen.

Verder lezen?
Meer over PracticeFusion op SmartHealth
Meer over HealthTap op SmartHealth
Meer over Constamed op SmartHealth