eHealth in de zomer: tekenbeten

De zomer. De tijd van zon, zee en strand. Maar ook van pollen en muggen, verbranden, een dokter zoeken in het buitenland, een drankje te veel in een Spaanse discotheek en je aandoening uitleggen in een vreemde taal. Gelukkig zijn er genoeg handige apps, sites en gadgets om een handje te helpen met je gezondheid deze zomer. Maar wat vinden de experts daarvan? Deze week in de SmartHealth zomerserie: wat te doen tegen teken(beten).

De bossen in, spelen in de tuin, picknicken in het park: het is buiten goed vertoeven in de zomer. Maar je doet er komende maanden ook goed aan om jezelf grondig te controleren op eventuele tekenbeten. Hoewel een beet van zo’n klein beestje onschuldig lijkt, is de kans op de ziekte van Lyme vrij groot.

1,5 miljoen tekenbeten

Sommige teken dragen ziekten bij zich, waarvan Lymeziekte de meest voorkomende is. De ziekte van Lyme is een zogeheten multisysteem ziekte (een aandoening waarbij meerdere lichamelijke systemen, lichaamsfuncties of organen worden aangetast) en wordt veroorzaakt door de lymebacterie. Eén van de eerste lichamelijke kenmerken van deze ziekte is een ronde rode plek (ook wel de erythema migrans genoemd) die verschijnt op de plek waar de teek gebeten heeft. De klachten die daarop volgen lijken in eerste instantie op die van griep, maar de ziekte van Lyme kan leiden tot klachten aan het zenuwstelsel, de huid, spieren, gewrichten, het hart en de ogen. De ziekte van Lyme is overigens meestal wel goed te behandelen met antibiotica - mits die diagnose vroegtijdig wordt gesteld.

De Tekenbeet app van het RIVM

Naar schatting worden er jaarlijks zo’n 1 tot 1,5 miljoen mensen gebeten door een teek in Nederland. Hoewel de kans op de ziekte van Lyme na een tekenbeet wordt geschat op één tot drie procent (volgens tekenradar.nl), is het aantal Lymepatiënten de afgelopen jaren toegenomen. Daarnaast groeit de kans op de ziekte van Lyme zodra iemand er langer dan 24 uur over doet om de teek uit het lichaam te verwijderen. Het is dus belangrijk om hier alert op te zijn. Maar hoe doe je dat?

Tiendaagse teken verwachting

Het tekenseizoen loopt ongeveer van april tot aan september, maar teken kunnen in feite het hele jaar actief zijn mits de temperatuur hoog genoeg is. Teken zitten voornamelijk in dichte begroeiing en hoog struikgewas. Op de website Tekenradar.nl kun je terecht voor een tiendaagse verwachting van het activiteitsniveau van teken. “We merken dat mensen niet zo

goed door hebben wanneer teken actief zijn en wanneer je dus moet opletten of je een tekenbeet oploopt”, vertelt Arnold van Vliet, bioloog aan de Wageningen Universiteit en mede-ontwikkelaar van Tekenrader.nl. “Wij zijn onze jaarlijkse tekenvangsten gaan vergelijken met het waargenomen weer en verwachte weer. Daar konden we een duidelijk verband uit halen. Hoe actief teken zijn drukken we uit in categorieën, van minimaal tot zeer hoog. Momenteel zie je weinig veranderen op de kaart, de komende weken is het niveau overal in Nederland hoog tot zeer hoog. Het is vooral in het voor- en najaar dat je regionale verschillen ziet.”

Tekenradar.nl

Naast voorspellingen staat er op Tekenradar.nl ook een kaart met gemelde tekenbeten en eerste tekenen van Lymeziekte (die rode kringen op de huid).

Maar hoe ziet een teek er precies uit? Daar zijn ook handige hulpmiddelen voor. Het RIVM (het Rijksinstituut voor Volksgezondheid en Milieu) ontwikkelde de Android app Tekenbeet, waarmee gebruikers op kunnen zoeken hoe een teek er uit zien. Zoek je als iOS gebruiker hulp bij het herkennen van een teek, dan kun je de app GGD Teek downloaden. Ook als je twijfelt of een bepaalde plek daadwerkelijk een tekenbeet is, kun je de app raadplegen.

Hoe haal je zo'n teek weg?

Het controleren op teken kan volgens Van Vliet best lastig zijn, helemaal als je een donkere huid of veel moedervlekken of sproeten hebt. Dan is het soms lastig om een teek te zien en valt de teek pas op als deze al opgezwollen is. Maar het grootste probleem is dat mensen zichzelf – en hun kinderen – simpelweg vergeten te contoleren, aldus de bioloog.

Hoe verwijder je een teek? En melding maken van een beet in de Teek Away app

Wat moet je doen als je eenmaal een teek hebt? Dan gebruik je de app Teek Away. Je loopt door de vragenlijst heen en krijgt ondertussen gepast advies en hulp bij het verwijderen van een teek. Ook de GGD Teek app heeft een handig animatievideo hoe je de teek op de juiste manier moet verwijderen (dit komt namelijk nogal nauw). In de Teek Away app kun je vervolgens

instellen dat je eraan herinnert wilt worden dat je jezelf moet controleren op eventuele symptomen van Lymeziekte of andere tekenbeetziekten. En als je een wandeling ‘in het groen’ gaat maken, kun je zorgen dat je na afloop een Teekcontrole Alert krijgt. Tenslotte kun je via de app van GGD en van het RIVM direct een tekenbeet melden bij Tekenradar.nl.

Lees alle SmartHealth Summer Tips hier.