Van fitnessniche naar de consumentenmarkt: de ontwikkeling van de veredelde stappenteller

Morgen lanceert Samsung naar verwachting zijn eerste smartwatch. Een horloge dat zich dankzij functies als een stappenteller en hartslagmonitor naar alle waarschijnlijkheid ook in het fitness- en gezondheidsdomein gaat nestelen. Samsungs intrede in deze markt is opnieuw een bevestiging van het feit dat smartwatches en activity trackers een bredere groep consumenten aantrekken dan  medische gebruikers of fitnessfans. Hoe is deze markt van zogeheten wearables tot stand ontstaan? Polar - wereldmarktleider op het gebied van hartslagmeting -  zie je zelden terug in het straatbeeld, terwijl het relatief nieuwe Fitbit veel vaker wordt genoemd. Wat heeft deze verschuiving veroorzaakt? Welke aanbieder maakte de vertaalslag van ultieme fitness gadget naar mainstream consumentenproduct?

Waarom meten we onze hartslag? Omdat het een indicatie is van onze gezondheid en omdat het sporters kan helpen om fysieke vooruitgang te boeken en doelgericht te trainen. Stappen tellen is informatief en motiverend - als er een doel gesteld wordt - en kan bijvoorbeeld inzicht bieden in de ontwikkeling van de revalidatie van een patiënt. Hoewel beide metingen een medische reden hebben, worden ze minstens net zo vaak ingezet voor en door (professionele) sporters. Inmiddels is daar echter een markt aan toegevoegd: die van de consument. Consumenten lijken bewuster met hun gezondheid bezig te zijn en ook meer te willen weten en meten. Stappen, sportactiviteiten en hartslag geven daarbij essentiële informatie. De huidige activitytracker kan - op een feature meer of minder na - deze metingen uitvoeren. En hoewel de Nike Fuelband of Jawbone UP er qua uiterlijk vernieuwend uitzien, zijn ze inhoudelijk gebaseerd op al bestaande technieken.

Terug naar 1977

De traditionele stappenteller, ook wel pedometer genoemd, bestaat al jaren.

 De eerste modellen waren puur mechanisch en hadden als terugkerend probleem dat ze makkelijk los schoten van de broekrand - de enige plek waar de pedometer gedragen kon worden en eenvoudig (per ongeluk) te resetten waren. Weg resultaten van de wandelvierdaagse. Met het elektronisch en op den duur wireless worden van de stappenteller zijn deze problemen de wereld uit geholpen. Stappentellers kunnen nu aan schoenveters geklikt worden, in de broekzak of aan de pols meegenomen worden, en er bestaan zelfs hardloopschoenen met ingebouwde sensoren.

Terugblikkend op de ontwikkeling van de hartslagmeter speelt het Finse merk Polar - opgericht in 1977 - een essentiële rol. Voor die tijd bestaat er nog geen goede manier om hartslag tijdens het trainen te kunnen meten: Polar ontwikkelt het concept van een wireless hartslag meter. In 1977 wordt het patent aangevraagd en een kleine vijf jaar later brengt Polar de eerste draagbare, draadloze hartslagmonitor op de markt.

Foto: Polar (l) en Bodymedia

Naast Polar kan Bodymedia ook beschouwd worden als één van de eerste bedrijven die zich bezig houdt met wearable technologies. Het bedrijf, gericht op medische- en consumententechnologie, wordt in 1999 opgericht. BodyMedia doet onderzoek naar en publiceert over wearable technologie en brengt in 2001 een eerste eigen activity tracker uit. In de daarop volgende jaren blijft de markt van draadloze fitnesstrackers zich gestaag ontwikkelen. Zo geven de komst van nieuwe technologieën een bedrijf als Polar de mogelijkheid om de bestaande apparaten verder te ontwikkelen en uit te breiden, met onder andere Bluetooth GPS. Ook wordt Polar’s DataLink uitgebracht, een methode om draadloos de informatie uit een Polar horloge naar de Mac of PC te versturen. Naast verbetering van bestaande producten en features groeit de populariteit van fitnesstrackers en draagbare sensoren onder een grote groep internationale consumenten.

De populariteit van Nike

De meningen verschillen over de vraag welk merk verantwoordelijk is voor deze verschuiving van de markt. Wie zorgde ervoor dat activity trackers niet alleen door sporters, maar ook door in hun gezondheid geïnteresseerde consumenten gebruikt gingen worden?

Foto: Nike Fuelband

Sommigen beschouwen Nike als katalysator van het gebruik van fitness-hulpmiddelen door een grotere groep consumenten. Toch biedt Nike’s Fuelband, geïntroduceerd in 2012, op het eerste gezicht weinig nieuws ten opzichte van bestaande producten. Maar een combinatie van Nike’s marketingsausje, hippe sociale features en miljoenen bestaande fans zorgt direct voor veel zichtbaarheid. Toch was het sportmerk relatief laat met het op de markt brengen van een eigen activity tracker. Voordat de Fuelband werd uitgebracht zijn er al jaren allerlei middelgrote en kleine(re) spelers bezig op deze markt van gezondheidsproducten. Fitbit is daar een goed voorbeeld van. Het bedrijf is in 2007 opgericht en bracht in 2008 de Fitbit Classic uit; ogenschijnlijk een veredelde stappenteller, maar in de praktijk een stuk geavanceerder. In datzelfde jaar wordt in Frankrijk ook Withings opgericht, die de markt betreed met een wifi weegschaal. Gewicht en vetpercentage kunnen ineens eenvoudig draadloos naar de computer verstuurd worden. Fitbit bracht nog drie aanvullende producten uit: in principe nog steeds stappentellers, maar inmiddels wel voorzien van bluetooth 4.0.

Software vs. hardware

Een andere reden voor de groeiende populariteit van wearables is wellicht het veranderde uiterlijk. Een stappenteller aan de broekriem is weinig modieus, terwijl een mintgroene sportarmband of sportieve Nike-band met knipperende LED-lampjes om de pols een hoger hebbeding-gehalte hebben. Neem bijvoorbeeld de producten van Jawbone, die zich door strak design onderscheiden van de oude generatie fitness hulpmiddelen.

Foto: Jawbone UP

Jawbone, het van origine bluetooth headset merk, is in 2011 één van de eerste fabrikanten van een fitness armband. Het bedrijf lanceert UP, een polsband waarmee zowel beweging als slaap in de gaten gehouden kan worden. De UP wordt positief ontvangen, maar dat is van korte duur. Al snel blijkt de batterij een korte levensduur te hebben – in ergere gevallen werkt de UP helemaal niet meer na één maand – waardoor Jawbone genoodzaakt is alle gedupeerden hun geld terug te geven en de band uit de handel te halen. In 2013 komt Jawbone uit met een vernieuwd model van de UP. Niet alleen zijn in dit nieuwe model de oude problemen inmiddels grotendeels opgelost, ook wordt de nieuwe band uitgerust met een uitgebreide slaaptracker, een app en online platform, en een stil alarm – je krijgt een seintje van je armband als je te lang stil zit. Ook Fitbit komt begin 2013 met een nieuw product op de markt: de Fitbit Flex. Een armband die 24 uur per dag om de pols gedragen dient te worden, om zo ‘s nachts slaap en overdag beweging te monitoren. Door middel van vijf led lampjes op de voorkant kan de drager in de gaten houden hoeveel stappen hij of zij al heeft gezet die dag. Het eerder genoemde Withings mengde zich deze zomer in de markt met zijn Pulse activity tracker.

De populariteit van stappen tellen, (sport)activiteiten meten en calorieën bijhouden lijkt software ontwikkelaars ook niet te zijn ontgaan. In plaats van zich te richten op de ontwikkeling van nieuwe hardware maken zij gebruik van bestaande hardware om nieuwe software te lanceren.

 Zo zorgt de geïntegreerde accelerometer- een meetapparaat dat een versnelling kan meten en registreren –  van een smartphone ervoor dat je iPhone door middel van een app omgetoverd kan worden tot een activity tracker. Het meegedragen van een extern apparaat wordt hierdoor overbodig. Focussen op apps is een slimme zet, aangezien het aantal smartphone gebruikers nog steeds groeit en het een apparaat is dat de meeste bezitters vrijwel iedere dag bij zich dragen. De immer optimistische marktonderzoekers laten bovendien zonder uitzondering een grote groei zien voor de wearable en activity tracker markt. Nog nooit werd het de consument zo gemakkelijk gemaakt om zijn of haar gezondheid in de gaten te houden.

Foto: Human.co

Concurrentie op de markt

Dat de markt van stappentellers nog steeds volop in beweging is, mag duidelijk zijn. Enerzijds zijn er steeds meer aanbieders van apps, anderzijds schieten de startups in consumententechnologie ook uit de grond. Neem Misfit Wearables en Amiigo. Beiden halen via het crowdfundplatform Indiegogo.com respectievelijk $80.000,- en $580.000,- op voor de productie van hun fitnesstracker. Maar ook de bestaande namen werken hard aan de lancering van vooruitstrevende producten en proberen qua functionaliteiten gelijk te lopen met hun concurrenten. Zo kocht Jawbone onlangs een tweetal bedrijven op die beide een app ontwikkeld hebben om voedingsinname en calorieën bij te houden. En dat werkt onderscheidend, want geen van Jawbone’s concurrenten geeft op dit moment veel aandacht aan het bijhouden van calorieën.

En dan zijn er natuurlijk nog de gonzende geruchten rondom de lancering van een smartwatch door Apple. Zoals beschreven in ‘Anticiperen op Apple’ houdt Apple’s CEO Tim Cook de lippen echter stijf op elkaar als het gaat om de iWatch. Sommige analisten menen zelfs dat iWatch helemaal geen horloge maar een nieuwe televisie is. Concurrerende bedrijven wachten de intrede van de  gigant op de gezondheidsmarkt echter met gemengde gevoelens af. “Apple will come to the market and crush them all. This is not a hardware game: it’s data and insights”, zo voorspelt Tim Chang, één van de investeerders in MyBasis.

Kortom: Samsung betreedt met zijn smartwatch een markt met een groeiend aantal, vooral jonge, aanbieders. Die markt lijkt  interessant genoeg te worden om met op persoonlijke gezondheid gerichte hardware en software de concurrentie te lijf te gaan.

Bronnen:

http://venturebeat.com/2013/09/01/this-is-samsungs-galaxy-gear-smartwatch-a-blocky-health-tracker-with-a-camera/
http://www.forbes.com/sites/tomiogeron/2013/03/06/basis-raises-11-5m-for-holistic-health-monitoring/
http://www.wired.co.uk/news/archive/2012-01/20/nike-plus-fuelband