Mensen met een chronische aandoening en ouderen willen steeds meer zelf regie houden over hun eigen leven en langer thuis wonen. Het overheidsbeleid legt eveneens de nadruk op het stimuleren van langer thuis wonen en zelfredzaamheid. Slimme eHealth-toepassingen maken dit streven makkelijker. In de reeks Langer thuis wonen neemt TrendITion deze innovaties onder de loep. Deze aflevering: VictoryaHome.
Ilse Bierhoff werkt als projectleider bij Smart Homes, een kenniscentrum gericht op domotica en slim wonen. Zij houdt zich bezig met Europese onderzoeksprojecten, soms als coördinator, andere keren als onderzoeker die meedenkt in het proces van productontwikkeling en evaluatie bij mensen thuis. Eén van die projecten is VictoryaHome. Binnen VictoryaHome worden slimme technologieën voor thuis, zoals valdetectie, personenalarmering, een slimme medicijndispenser en een video-communicatie-robot, samengevoegd in één app voor mantelzorgers, familie en vrienden. Via deze zogeheten Gemoedsrust-app krijgen mantelzorgers meldingen binnen, bijvoorbeeld als de gebruiker, vaak een oudere, gevallen is of als hij of zij de medicatie niet op tijd heeft ingenomen.
Telecommunicatie-robot
“We willen het wiel niet opnieuw uitvinden: we kijken er vooral naar hoe we producten slim kunnen combineren om mantelzorgers op die manier zo goed mogelijk te ondersteunen”, vertelt Bierhoff. De meeste producten binnen VictoryaHome zijn volgens de projectleider wel bekend. “De medicijndoos stuurt een bericht zodra medicatie niet wordt ingenomen en de valdetector geeft een seintje als ‘de gebruiker’ lange tijd niet gelopen heeft of gevallen is. Ook kan er hulp mee ingeschakeld worden.” Minder bekend is de Giraff, een zogenaamde telecommunicatie-robot geproduceerd door een Zweeds bedrijf. “We noemen het wel robot, maar die term is wat misleidend. Het is geen apparaat dat ouderen in bed helpt of spullen kan aangeven”, voegt Bierhoff toe.
"Zelfs ouderen die niet met een computer werken, weten hoe ze met de Giraff moeten werken"
De robot is met name gericht op sociale interactie. De voornaamste functie is dat gebruikers er mee kunnen beeldbellen. Volgens Bierhoff werkt dat heel eenvoudig. “Zelfs ouderen die aangeven niet met een gewone computer overweg te kunnen, weten hoe ze met de Giraff moeten werken. Het apparaat heeft dan ook maar twee knoppen: je kunt een oproep aannemen en weer ophangen.”
Ouderen kunnen zelf ook een contact-verzoek verzenden, waarmee ze aangeven dat ze het leuk vinden om even gebeld te worden. Aan het apparaat kunnen enkele contactpersonen met foto worden toegevoegd. Door op de persoon te klikken, gaat er een contact-verzoek uit naar die persoon.
Even een kijkje nemen
Er is echter een groot verschil tussen een iPad met beeldbel-functie en deze telecommunicatie-robot, verklaart Bierhoff. “Deze robot rijdt rond door het huis en kan op afstand bestuurd worden. Stel een mantelzorger krijgt de melding dat iemand is gevallen, maar krijgt hem of haar vervolgens niet te pakken. Dan is een mantelzorger in de gelegenheid om – met het door de gebruiker verstrekte wachtwoord – een kijkje in huis te nemen om te zien of alles goed gaat. Mantelzorgers kunnen op die manier de robot dus gebruiken om overzicht te houden op de woonomgeving van een oudere en een beeld krijgen van hoe het écht met iemand gaat.”
Een ander voorbeeld dat Bierhoff noemt: een dochter die voorheen iedere middag bij haar moeder kwam lunchen, maar vanwege een nieuwe baan niet langer in die gelegenheid is. “Nu kan ze wel op afstand met haar moeder meekijken hoe zij het brood smeert, haar indien nodig daarbij ondersteunen, en daarnaast een beetje met elkaar kletsen tijdens de lunch.”
Pilots in de praktijk
Met VictoryaHome richten Bierhoff en haar collega’s zich op een specifieke doelgroep: kwetsbare ouderen en hun mantelzorgers. “Wij bieden ook nog een professionele achterwacht in het geval de mantelzorger niet bereikbaar is en iemand toch hulp nodig heeft. We zijn nog aan het kijken hoe we die afspraken het beste kunnen afstemmen.”
Op dit moment lopen er VictoryaHome pilots bij enkele zorgorganisaties in Maastricht. Daar zijn enkele kwetsbare ouderen uitgerust met zorgtechnologie in huis en worden zij bij het gebruik daarvan begeleid. “Zo’n pilot is zowel voor ons als voor de cliënt intensief”, vertelt Bierhoff. “Er gaan veel uren zitten in het installeren van de producten, het uitleggen hoe alles werkt en het onderzoek naar wat het werken met deze technologie precies oplevert. Cliënten krijgen zes maanden spullen in huis, er komen mensen over de vloer en ze worden regelmatig verzocht om vragenlijsten in te vullen over hun ervaringen.”
Ervaringen
De belangrijkste functie van VictoryaHome verschilt van cliënt tot cliënt, vertelt Bierhoff. “Tijdens de pilot testen ouderen het volledige pakket. We krijgen vaak te horen dat ze in de praktijk alleen één bepaald product gebruiken, omdat het gebruik van de overige producten voor hen (nog) niet nodig is. Zo heeft een mantelzorger voldoende aan de valdetectie voor haar vader, terwijl een ander vooral de Giraff gebruikt.”
"Het is natuurlijk ook wat extra aandacht, wat vaker mensen over de vloer"
Volgens Bierhoff werpt de langdurige testperiode van een half jaar wel zijn vruchten af. “Doordat we langer bij mensen kunnen testen en hen langer met allerhande producten uit kunnen rusten kunnen we echt kennis op doen. Cliënten vergeten op den duur dat ze meedoen in een proef en nemen de producten echt op in hun dagelijks leven. Daar komen natuurlijk de beste ervaringen uit naar voren.”
Wat Bierhoff vaak merkt uit de onderzoekjes bij cliënten is dat ze het leuk vinden om deel te nemen aan het onderzoek. “Het is natuurlijk ook wat extra aandacht, wat vaker mensen over de vloer. Ik hoor terug dat ouderen met plezier ermee werken. Er zijn ook cliënten die zeggen: het was leuk om te proberen, maar het is niets voor mij thuis."
Meer zelf kunnen doen
Bierhoff merkt daarbij een groot verschil tussen cliënten die nog in goede fysieke en mentale gezondheid zijn en cliënten die dat minder hebben. “De eerste groep valt het op dat ze op dit moment weinig zelf kunnen met de producten, terwijl ze dat wel zouden willen. We krijgen wel vaker terug dat ouderen het prettig zouden vinden als ze zelf ook dingen kunnen doen, bijvoorbeeld zelf bellen of een bericht versturen met de Giraff. Dat is technisch gezien op dit moment nog wat lastiger, dus we hebben ervoor gekozen om de mogelijkheden nu nog wat te beperken en zo snel mogelijk naar de thuissituatie te gaan. Je kunt wel blijven prototypen, op een gegeven moment moet je gewoon gaan beginnen en dit soort ervaringen op doen.”
Zo’n communicatie-robot, vinden ouderen dat spannend in huis? “Dat valt reuze mee. We werken natuurlijk wel met mensen die zelf hebben aangeven mee te willen doen en open te staan voor technologie, dus die zijn de fase dat zoiets eng of raar is al voorbij. Ze schrikken niet van een robot die uit zichzelf een rondje rijdt, maar daarmee zijn ze dan ook niet een honderd procent representatieve doelgroep natuurlijk.”
Langer thuis wonen
Voor de betrokken mantelzorgers is het nog best even aftasten, het werken met een app of communiceren via een beeldscherm. “Maar het geeft ook rust en vertrouwen, horen we terug. Medicatie wordt in de gaten gehouden, mantelzorgers krijgen een melding bij vallen en ze hebben altijd de mogelijkheid even mee te kijken bij een vader of moeder in huis en te zien hoe het écht met iemand gaat.”
Kunnen ouderen dankzij VictoryaHome langer thuis blijven wonen? “Voor een gedeelte wel”, zegt Bierhoff, “de peace of mind die we met onze technologie brengen speelt daarin zeker een bijdrage. Het sociale contact, de ondersteuning bij het innemen van medicijnen, de garantie dat iemand een oogje in het zeil houdt. Die rust geldt overigens ook voor de mantelzorgers.”
Commerciële uitrol
Momenteel houdt Bierhoff zich bezig met de laatste fase van het VictoryaHome project: van onderzoeksproject naar eventueel marktproduct. “In deze fase komt eigenlijk pas de echte test aan bod: zouden ouderen de spullen willen (blijven) gebruiken en zijn ze ook bereid hiervoor te betalen?”
"Deze technologie brengt mensen ook peace of mind"
De professionele zorg-organisaties waarmee Bierhoff binnen het project te maken heeft, geven volgens haar aan dat ze zoeken naar een manier waarop ouderen of mantelzorgers zelf de technologie die zij nodig hebben in huis kunnen bekostigen. “Dat betekent ook voor ons dat wij onze dienst zo in elkaar moeten zetten dat ouderen of hun kinderen het ook daadwerkelijk zelfstandig bij ons af kunnen nemen.”
"Bij een mogelijke commerciële uitrol van het project zou Smart Homes overigens wel samenwerken met een commerciële partij: wij zijn een kenniscentrum. Idealiter zou er rondom onze producten een serviceorganisatie opgezet kunnen worden. Die organisatie moet als een soort thuiszorgwinkel dergelijke producten kunnen uitwisselen en zou de zorg voor het onderhoud ervan op zich nemen.”
Plaats een Reactie
Meepraten?Draag gerust bij!