M&I: Helft van de Nederlandse ziekenhuizen heeft ervaring met kunstmatige intelligentie

Adviesbureau M&I/Partners publiceert de resultaten van hun onderzoek naar de inzet van kunstmatige intelligentie in Nederlandse ziekenhuizen. De CIO’s en CMIO’s van vijfentwintig ziekenhuizen deden mee aan dit onderzoek. Volgens het adviesbureau wordt er al volop geëxperimenteerd, maar blijft grootschalige toepassing van AI nog uit.

Om inzicht te krijgen in de huidige stand van zaken van AI voerde het adviesbureau een onderzoek uit onder Chief Information Officers (CIO’s) en Chief Medical Information Officers (CMIO’s) van de Nederlandse ziekenhuizen. De onderzoeksvragen zijn uitgezet binnen het CIO & CMIO netwerk van Nederlandse ziekenhuizen, zevenentwintig respondenten van vijfentwintig verschillende Nederlandse ziekenhuizen reageerden. Onder de geënquêteerden bevinden zowel academische, als topklinische en algemene ziekenhuizen.

Met de kennis over AI zit het volgens de respondenten goed: 97% geeft aan (redelijk) bekend te zijn met kunstmatige intelligentie en onderwerpen als computer vision, expert systems, machine learning en natural language processing. Maar ook het daadwerkelijke gebruik van AI is hoog: 68% van de ziekenhuizen die meededen aan dit onderzoek is al actief met een vorm van kunstmatige intelligentie. Van de 25 ziekenhuizen geven er elf aan bezig te zijn met AI-experimenten in huis, zes ziekenhuizen laten weten daadwerkelijk kunstmatige intelligentie op kleine schaal te hebben geïmplementeerd (waarvan vier nog verder aan het experimenteren zijn).

Bron: Philips

Er wordt binnen 19 verschillende specialismen geëxperimenteerd met AI, waaronder cardiologie, chirurgie, anesthesiologie en - geen verrassing - beeldvormende specialismen zoals pathologie en radiologie.

“Dat veel academische ziekenhuizen zich op dit terrein manifesteren, met data onderzoek en AI startups op het gebied van beeld- of spraakherkenning, lag in de lijn der verwachting. Het verraste ons dat er in algemene ziekenhuizen blijkbaar ook al veel geëxperimenteerd wordt en men ook met de gedachte loopt om bijvoorbeeld een business cases te verzinnen waarbij er over een jaar niet een extra radioloog wordt aangenomen, maar een assistent die de eerste diagnoses van het AI algoritme kan valideren", zegt Sjoerd Heijnders, adviseur M&I en co-auteur van het rapport.

Persoonlijkere zorg door AI

Om wat voor experimenten gaat het? Binnen de radiologie wordt er gekeken naar de inzet van AI op het gebied van medische beelden, onder andere voor het opsporen van specifieke longaandoeningen en het bepalen van de leeftijd van de patiënt aan de hand van de röntgenfoto. Ook wordt volgens de respondenten geëxperimenteerd met persoonlijkere zorg op basis van data analyses, wordt er op de spoedeisende hulp getest met ondersteunende applicaties die emoties kunnen herkennen en wordt er geëxperimenteerd met breed inzetbare applicaties, zoals het verwerken van ongestructureerde data in het EPD.

Van de reeds geïmplementeerde AI-toepassingen is het grootste gedeelte op de radiologie afdeling, waarbij algoritmes gericht op het analyseren van beeldmateriaal de radioloog assisteren bij zijn werkzaamheden. Overige implementaties zijn onder andere algemene beslissingsondersteunende applicaties, concludeert M&I.

Voorbeeld van praktische AI toepassing: Quantib

Geen beleid? Geen probleem

Ondanks de geïmplementeerde toepassingen en experimenten blijkt de meerderheid van de ziekenhuizen nog geen beleid met betrekking tot kunstmatige intelligentie/AI te hebben. Wel geven elf ziekenhuizen aan van plan te zijn om op korte termijn zo’n beleid te ontwikkelen.

De ondervraagde CIO’s en CMIO’s geven desgevraagd de redenen aan waarom ziekenhuizen artificial intelligence inzetten. Dit zijn het leveren van betere kwaliteit van zorg, meer efficiënte zorg, reductie in administratielasten en het tekort aan personeel. Het behalen van een concurrentievoordeel door de inzet van AI wordt minimaal genoemd.

Heijnders: "Ondanks de vele experimenten met AI in het ziekenhuis, blijft het beleid hierover achter. Iedereen herkent de ethische en legal gevaren, maar is blijkbaar nog niet zover om hierover een beleid te vormen binnen het ziekenhuis. Een mogelijke oorzaak hiervoor is dat AI toepassingen als paddenstoelen uit de grond schieten en met veel marketinggeweld de markt in worden gepusht. Ziekenhuizen zijn vatbaar om daarmee te testen, maar missen soms met welk doel ze bezig zijn en welk vak ze verder gaan helpen."

Einde van de radioloog?

In een open vraag over de grootste zorg met betrekking tot artificial intelligence komen volgens de onderzoekers zes grote thema’s naar voren: langzame adoptie, onvoldoende interne kennis, onvoldoende functioneren van de toepassing en hoge kosten die mogelijk niet opwegen tegen de winst in efficiency, acceptatie en security/privacy.

De CIO’s en CMIO’s kregen tenslotte de vraag voorgelegd: als kunstmatige intelligentie veelvuldig in gebruik wordt genomen de komende 10 jaar, in hoeverre zou het werk van specialisten afnemen? Daarop antwoord 22% van de respondenten met ‘niet, het werk neemt alleen toe’. Dit kan volgens de onderzoekers betekenen dat de respondenten denken dat het gebruik van AI meer werk zal opleveren dan het zal besparen. De overige 78% verwacht dat de hoeveelheid werk van de specialist in meer of mindere mate zal verminderen.

Wat betekent kunstmatige intelligentie voor u als zorgprofessional?

Op 28 en 29 maart organiseert SmartHealth een twee-daagse masterclass gericht op kunstmatige intelligentie in de zorgsector. Kunstmatige intelligentie of AI in de zorg heeft enorm veel potentie, maar roept tegelijkertijd veel vragen op. In deze masterclass gaan we met gastdocenten als Nicky Hekster (IBM), Jorrit Glastra (Quantib), radioloog Paul Algra (Medisch Centrum Alkmaar) en anderen in op het thema AI in de zorg. Meer informatie?