Terugblik op 2017: eHealth in de versnelling

Nog een paar dagen te gaan, dan zit het jaar 2017 erop. Werden de afgelopen jaren nog weleens 'doorbraak-jaren' genoemd, kunnen we nu niet anders stellen dan dat eHealth gewoongoed is geworden. De techniek werkt nog niet overal perfect, maar het besef dat zorg op een andere manier ingericht moet worden en dat ICT daar een grote rol bij speelt, dat lijkt overal te zijn doorgedrongen. Een paar opvallende ontwikkelingen op het gebied van digital health in het afgelopen jaar:

Het Versnellingsprogramma Informatie-uitwisseling Patiënt en Professional (VIPP) is van start gegaan, een programma van 35 miljoen euro per jaar voor ziekenhuizen en zelfstandige behandelcentra. VIPP moet ervoor zorgen dat ziekenhuizen vóór 2020 op een gestandaardiseerde en veilige manier informatie digitaal kunnen uitwisselen met de patiënt. Er werd (uiteindelijk) een regeerakkoord gesloten, Minister van Volksgezondheid, Welzijn en Sport Hugo de Jonge neemt het stokje van Edith Schippers. De openbare vergadering van het Informatieberaad maakte de tongen los.

Patiëntenfederatie Nederland nam het initiatief voor de zogeheten Vliegwiel Coalitie, bestaande uit een groep eHealth voorlopers, om digitale zorg in Nederland een boost te geven. De ambitie: meerdere geselecteerde zorginnovaties daadwerkelijk opschalen in de komende twee jaar.

Het in 2016 opgestarte BeterDichtbij, een veilige app waarin patiënten hun persoonlijke vragen kunnen stellen aan hun eigen ziekenhuis of arts en onderzoeksuitslagen ontvangen op hun telefoon, gaat door als zelfstandig initiatief en is daarmee beschikbaar voor alle zorgorganisaties in Nederland.

BeterDichtbij

Een jaar geleden ging ook het programma MedMij van start, met als belangrijkste doel medische gegevens snel, betrouwbaar en veilig beschikbaar krijgen in een eigen persoonlijke gezondheidsapp, ongeacht of ze van de huisarts, het ziekenhuis of de apotheek komen. Dit jaar werden er op verschillende plekken in Nederland proefomgevingen opgestart om te experimenteren met deze standaarden, bijvoorbeeld in Groningen.

Nederlanders gebruiken nog steeds minder digitale diensten dan (huis)artsen aanbieden. Maar op een aantal gebieden zagen NIVEL en Nictiz wel een toename in het gebruik van eHealth ten opzichte van vorig jaar. Bijvoorbeeld bij online patiëntendossiers inzien, herhaalrecepten aanvragen, sms- of mailherinneringen, en toezichthoudende technieken voor verpleegzorg- en thuiszorg. Dat blijkt uit de eHealth monitor 2017, het jaarlijkse marktonderzoek van Nictiz en NIVEL.

Uit een ander onderzoek van Nictiz blijkt deze zomer dat van de 80 onderzochte (universitaire, topklinische en algemene) ziekenhuizen in Nederland 28 een patiënten portaal bieden. Persoonlijke gegevens, medische gegevens en onderzoeksgegevens zijn op de meerderheid van deze portalen in te zien, maar een zorgplan (9 ziekenhuizen), zelfmetingen (4 ziekenhuizen) of dagboek (8 ziekenhuizen) zijn functies die nog niet overal beschikbaar zijn.

Startende bedrijven

Tijdens Dutch Design Week in Eindhoven in oktober werden Nederlandse health tech ondernemingen geprezen. Bijvoorbeeld Carin, een set van wearables speciaal ontwikkeld voor vrouwen met urineverlies, en Hugsy, een slim babydekentje ontwikkeld voor te vroeg geboren baby's. De jonge Amsterdamse onderneming Aidence haalde 2,25 miljoen euro startkapitaal op. De start-up biedt een software platform voor radiologen dat op basis van röntgen-, MRI- en CT-beelden automatisch bepaalde aandoeningen detecteert en classificeert. ZIVVER, een communicatieplatform waarmee (zorg)organisaties en burgers veilig kunnen e-mailen, chatten en bestanden kunnen delen, haalde drie miljoen euro op dit jaar.

Sylvie Claes van Hugsy

Over investeringen gesproken, in het tweede kwartaal van dit jaar werd er in de Verenigde Staten een record verbroken met investeringen in eHealth ondernemingen. Het zal geen verbazing wekken dat het grootste deel van de VC-investeringen in 2017 terecht kwam bij startups en scale ups die bezig zijn met kunstmatige intelligentie, big data en machine learning.

De knaller van het jaar was de investering van een half miljard in Outcome Health, de onderneming die patiënten beter wil voorlichten over hun behandeling met digitale technologie in de spreekkamer van de dokter. PatientsLikeMe, een online netwerk gericht op mensen met een chronische aandoening, ontving 100 miljoen dollar groeigeld. Er ging ook 35 miljoen dollar investering naar Silicon Valley sweetheart Glooko, en Alivecor (de smartphone-ECG) haalde bij Mayo Clinic en Omron Healthcare 30 miljoen dollar op. Het Franse boekingsplatform Doctolib haalde eind januari 28 miljoen dollar op, en Kinsa, fabrikant van een slimme smartphone-thermometer, 17 miljoen dollar.  Er ging elf miljoen dollar naar doktersconsult app Lemonaid. Your.MD, een virtuele doktersassistent, haalde tien miljoen dollar op. Dat gold ook voor Figure1, een soort Instagram voor zorgprofessionals.  Om maar een paar van de grote deals van 2017 te noemen.

Steeds meer digitaal

De 'dokterskliniek van de toekomst', Forward, wordt geopend in San Fransisco, en in het Maastricht UMC helpt een virtuele verpleegkundige ('Molly') hartpatiënten die thuis worden gemonitord. Of we zitten te wachten op zo'n virtuele verpleegkundige, dat besprak SmartHealth tijdens de sessie Kunstmatig Intelligente Chatbots en Virtuele Doktersassistentes op het Mobile Healthcare Congres.

Forward

Waarbij er vorig jaar nog meer activity trackers werden gekocht, maakte de smartwatch eindelijk de beloofde inhaalslag. Voor Fitbit was het een bewogen jaar. Na een knallende beursgang in 2016, kelderde de cijfers van de marktleider in het rood. Een eerste smartwatch voor Fitbit (de Fitbit Ionic) moet het merk het komende jaar terug op de kaart zetten, maar het bedrijf heeft daarbij wel sterke concurrentie van Apple. Dat Apple de zorg serieus neemt, blijkt onder andere uit het onderzoekstraject dat Apple samen met de Stanford Universteit start. Binnen Apple Heart Study wil de technologie-gigant de data van de hartslagsensor die in elke Apple Watch aanwezig is gebruiken om te kunnen vaststellen of de drager ervan last heeft van een hartritmestoornis, in het bijzonder boezemfibrilleren.

In 2017 werd ook de allereerste eHealth week georganiseerd, een themaweek die in het leven werd geroepen door het ministerie van Volksgezondheid, bedoeld om digitale zorg bekender te maken in Nederland. 2018 gaat van start met de tweede nationale eHealth week, van 20 tot 26 januari.

Op de valreep van 2017 werden er ook nog twee grote Nederlandse digital health ondernemingen overgenomen door Philips. Met de acquisitie van Forcare en VitalHeath Software wil Philips zijn digital zorg portfolio verbeteren.