Dorenda van Dijken is gynaecoloog in het OLVG in Amsterdam. Daarnaast is ze bestuurslid van de Dutch Menopause Society en de Europese Menopauze Vereniging EMAS. Ook startte ze de eerste poli voor complexe overgangsklachten. Ze zet zich al jaren in om het taboe rond de overgang te doorbreken en meer aandacht te vragen voor vrouwspecifieke aandoeningen. Binnenkort verschijnt er een nieuw boek waarvan Van Dijken medeauteur is: Brein, Hormonen en Seks.
Het thema vrouwengezondheid is steeds vaker in de actualiteit. Wat is op dit moment de stand van zaken?
Gelukkig horen we hier steeds meer over! Er komt eindelijk wat bewustwording dat vrouwen echt geen mannen zijn. Helaas wordt de zorg voor vrouwen nog onvoldoende gewaardeerd en niet serieus genomen. Ook niet door zorgprofessionals. Angela Maas schrijft daar in haar recente boek ‘De Gezondheidskloof’ ook over; ze hanteert daarvoor de term ‘genderblindheid’. In de gezondheidszorg is eigenlijk alles nog steeds gebaseerd op het mannenlichaam, terwijl vrouwen echt heel anders zijn. Deels door onze hormonen, maar we nemen zelfs medicijnen anders op omdat onze stofwisseling echt anders werkt.
De Stichting Voices for Women, opgericht door Mirjam Kaijer, die er het boek ‘Ik ben geen man!’ over schreef, heeft talloze voorbeelden van miskende of te laat gestelde diagnosen doordat vrouwen niet voldoende serieus genomen worden. Maar er is een kentering gaande, mede dankzij deze stichting staan vrouwen op en laten zich horen. Het begint bij de zorgprofessionals ook langzaam door te dringen, maar we zijn er nog lang niet.
Wat gaat er al goed?
Er ontstaan steeds meer initiatieven om aandacht te vragen voor Vrouw Specifieke Aandoeningen (VSA). Vanuit onze beroepsvereniging voor gynaecologen, de NVOG, ben ik daar ook bij betrokken. Tijdens mijn recente sabbatical is door mijn collega-gynaecologen Astrid Vollebregt en Judith Huirne, een petitie aangeboden aan de Tweede Kamer. Verder zijn er steeds meer huisartsen die hier oog voor hebben. In Amsterdam hebben we vanuit het OLVG met een paar huisartsen van Huisartsen PlusPunt een samenwerking gestart. Deze huisartsen hebben een Menopauze Advies Poli opgericht, zodat vrouwen sneller geholpen worden en ze de eigen huisartsen kunnen helpen met meer kennis.
En wat kan nog beter?
De gezondheidszorg zelf. Fix the system, not the women! Er is nog te weinig aandacht voor Vrouw Specifieke Aandoeningen. Zelfs onder gynaecologen. Hormonale klachten worden al helemaal moeilijk serieus genomen. Ook omdat de kennis ontbreekt. Het lijkt soms wel of je beter een verzakking of urineverlies kan hebben, dan word je beter geholpen. Gelukkig is de overgang sinds kort onderdeel van de opleiding tot gynaecoloog.
Welke innovaties zie je momenteel in je vakgebied die de zorg voor vrouwen verder kunnen verbeteren?
Er komt steeds meer onderzoek dat specifiek over vrouwen gaat. Zo heb ik samen met twee internisten, professor Peter Bisschop en dr. Annegreet Vlug, en celbiologe professor Astrid Bakker een grote beurs binnengehaald van 9,4 miljoen euro. Dit geld is bestemd voor meer onderzoek naar vrouwen in de overgang en vrouwengezondheid door de verandering van hormonen. Bijvoorbeeld op het gebied van psyche, slaap, hart en vaten, diabetes en botten. We hebben een grote enthousiaste groep mensen, genaamd het MenoPause Consortium, die zich daar sterk voor maken. Binnen dit consortium is ook een project over overgang op de werkvloer en de implementatie in de maatschappij. We moeten ons realiseren dat de overgang en hormonen erbij horen en dat je hier kennis van moet hebben en er normaal over kan spreken. In het VSA-project hebben we aangetoond dat het ziekteverzuim door overgangsklachten de samenleving vele miljoenen kost, terwijl dit grotendeels te verhelpen is.
Hoe kunnen we zorgen voor meer bewustwording over vrouwengezondheid bij artsen?
Tja, als ik dat wist dan had ik dit probleem al opgelost. We geven veel nascholing, zijn vaak in de media, realiseren er aandacht voor in de opleiding enzovoort. Maar het gaat langzaam. Misschien kost het wel een generatie artsen voordat het goed is doorgedrongen?
Aan welke initiatieven op het vlak van vrouwengezondheid werk je op dit moment?
Bij het MenoPause Consortium maak ik me sterk voor de implementatie en ik zit in het kernteam. Verder ben ik medeoprichter van het H3-netwerk, samen met psychiater professor Sandra Kooij en cardiologe dr. Janneke Wittekoek. H3 staat voor Hoofd, Hart en Hormonen. Deze drie zijn bij vrouwen enorm met elkaar verweven en beïnvloeden elkaar. Wij willen een meer multidisciplinaire aanpak van vrouwengezondheid op deze aspecten. Voor dit netwerk hebben we net een ZonMw-subsidie binnengehaald en een goede projectmanager aangenomen. Dus we hopen dit jaar echt al iets te gaan bereiken. We geven samen regelmatig webinars. Verder zit ik in allerlei besturen en werk ik mee aan nieuwe richtlijnen. Daarnaast geef ik in mijn vrije tijd veel lezingen, interviews en schuif ik geregeld aan bij podcasts.
Via welke kanalen kunnen we op de hoogte blijven van ontwikkelingen op het vlak van vrouwengezondheid?
Op LinkedIn kan je veel posts vinden. Janneke Wittekoek en ik delen daarnaast informatie over vrouwengezondheid op ons eigen TikTok-kanaal: Vrouw van Vandaag. Verder zijn er de boeken die ik eerder noemde en is er regelmatig aandacht voor het onderwerp op tv of in documentaires.
Je werkt aan een nieuw boek. Kun je hierover al iets vertellen?
Ja! Dat is eindelijk bijna af en ik hoop dat het in maart uitkomt. Ik heb er ruim twee jaar hard aan gewerkt samen met psychiater dr. Mireille Boerma en klinisch psychologe en seksuologe Bianca van Moorst. Dankzij redactrice Marja Duin van Uitgeverij Lucht ligt er nu een compacte eindversie klaar. Het heet: Brein, Hormonen en Seks en gaat over deze aspecten bij vrouwen van nul tot honderd jaar. Bovendien maken we een online PDF voor vrouwen waarbij hun leven op dit vlak net wat anders loopt. We hopen dat vrouwen daar veel aan gaan hebben. Eerder heb ik met Janneke Wittekoek het boek Hart & Hormonen geschreven en daar komt dit jaar een verdiepend vervolg op.
Hoe denk je dat de vrouwengeneeskunde er over tien jaar uitziet?
Ik hoop en wens dat vrouwen dan niet meer tegen de muren aanlopen waar de vrouwen nu tegenaan lopen! En dat vrouwen worden ‘gezien’ en dat de zorg specifiek wordt afgestemd op de vrouw, en niet op de man.
Wat hoop je dat mensen na het lezen van dit stuk vooral onthouden over je werk en visie?
Wat een leuke vraag! Ik hoop dat mensen zien dat ik me sterk maak voor betere vrouwengezondheid en dat ik zorgprofessionals van de noodzaak daarvan wil doordringen.
Plaats een Reactie
Meepraten?Draag gerust bij!