Bloeddruk meten thuis: nu nog een band om je arm, binnenkort wearables

Job van Steenkiste is AIOS Interne Geneeskunde in het Maasstad Ziekenhuis en promovendus op het gebied van digitale zorgtransformatie. Smarthealth vroeg hem naar zijn onderzoek, ontwikkelingen op het gebied van hypertensie en zijn visie op de digitale zorgtransformatie in de toekomst. “De huidige armbanden of smartwatches zijn nog niet even betrouwbaar als traditionele bloeddrukmeters, maar dat gaat wel komen.”

Kun je in het kort vertellen waar je promotieonderzoek over gaat?

Ik doe sinds twee jaar onderzoek naar de digitale zorgtransformatie. Dat doe ik aan de Open Universiteit, onder begeleiding van mijn promotoren prof. dr. ir. Daan Dohmen, prof. dr. Cornelis Boersma, dr. Iris Verberk en dr. Jorie Versmissen. Meer specifiek kijk ik naar telemonitoring op het gebied van hypertensie (hoge bloeddruk, red.), vanuit vijf perspectieven: gezondheidsuitkomsten, kosteneffectiviteit, patiënt- en zorgverlenerstevredenheid en gelijkheid van gezondheidszorg.

Hoe ziet telemonitoring er in dit geval precies uit?

Een van mijn grootste onderzoeksprojecten is een gerandomiseerde studie naar telemonitoring bij hypertensie, de zogeheten TECH-trial. In Nederland onderzoeken we in zes ziekenhuizen of telemonitoring (ook wel thuismonitoring) kosteneffectief en doelmatig is en tot betere klinische uitkomsten leidt. In een gerandomiseerde trial loten 200 mensen om thuis te gaan monitoren: dat doen ze met de Luscii-app en een traditionele bloeddrukmeter. Zij gaan volgens protocol meten en worden op afstand gemonitord. De andere groep van 200 mensen krijgt de standaard zorg zonder telemonitoring, fysiek op de polikliniek in het ziekenhuis. Na zes weken, zes maanden en een jaar kijken we wat de uitkomsten zijn. Deze studie is in april 2022 gestart en loopt momenteel nog.

Wat is het innovatieve aan telemonitoring?

Met de Luscii-app kunnen wij heel proactief monitoren. Als patiënten bijvoorbeeld een week lang twee keer ’s ochtend en ’s avonds hun bloeddruk moeten meten, gaat er bij afwijkende waarden een alarm. Dat alarm wordt zichtbaar in een telemonitoring centrum, waar een verpleegkundige met een zorgverlener gaat overleggen of er actie nodig is, bijvoorbeeld het aanpassen van de medicatie. We hopen hiermee de mensen die zorg nodig hebben sneller te kunnen helpen en zo te zorgen voor minder complicaties en minder ziekenhuisopnames. Voor de mensen die geen extra zorg nodig hebben, betekent het dat ze minder vaak naar het ziekenhuis hoeven en meer inzicht hebben in hun eigen gezondheid. Dat kan leiden tot een hogere motivatie en betere mogelijkheden tot samen beslissen met je zorgverlener.

Welke voordelen van telemonitoring zijn er verder voor de zorgverlener?

Het is vooral efficiënt: de beperkte tijd die je hebt, gaat naar de patiënten die deze het hardst nodig hebben.En ook voor zorgverleners is het interessant om meer inzicht te krijgen in de gezondheidswaarden van de eigen patiënt. Dat blijkt uit mijn eigen onderzoek in de eerste lijn. Misschien denk je dat een patiënt zijn medicatie goed inneemt of goed is ingesteld, maar blijkt dit uit de data niet het geval.

Hoe zie je de nabije toekomst van digitale zorg op het gebied van hypertensie?

Er is vorig jaar een nieuwe Europese richtlijn verschenen, maar daar staat telemonitoring nog niet in. Je moet je realiseren dat Nederland op dit gebied echt een voorloper is. Maar ik verwacht wel dat dit in de nabije toekomst het geval zal zijn. Dat zal een grote versnelling betekenen. Momenteel wordt er nog ‘ouderwets’ gemeten met een band om de arm die opblaast, maar er zijn al veel bedrijven bezig met wearables om de bloeddruk te meten. Die armbanden of smartwatches zijn nog niet op het niveau dat ze even betrouwbare metingen geven als traditionele bloeddrukmeters, maar ik geloof wel dat dit gaat komen. Zodra je continu betrouwbaar kunt meten, zal de kwaliteit van de data toenemen en kun je ook beter trends zien. Een vervelende 24-uursmeting met een kastje die sommige patiënten nu nog moeten doen, zal daarmee ook verleden tijd worden.

Kleven er ook nadelen aan telemonitoring? Ouderen die onvoldoende digitaal vaardig zijn?

Dat nadeel zie ik eigenlijk niet. Vrijwel iedereen kan met de app werken. We maken het zo makkelijk mogelijk, ook in ons taalgebruik. En anders zijn er mantelzorgers of familieleden die kunnen helpen. De barrière die ik zie ligt eerder bij zorgverleners. Er is een cultuurverandering nodig, een switch naar digitale zorg in de hoofden. Zorgverleners moeten beseffen dat we dit samen moeten doen. We hebben te maken met personeelstekorten en vergrijzing, en telemonitoring is een van de toepassingen waarmee we deze uitdagingen te lijf kunnen gaan. Maar die verandering heeft tijd nodig.

Daarnaast zijn er de kosten. Momenteel wordt gekeken hoe we met de inzet van deze techniek een duurzame businesscase kunnen maken. Niet alleen voor bloedruk, maar ook voor diverse andere chronische aandoeningen.

Welke ontwikkelingen volg jij met extra interesse als het gaat om digitale zorgtransformatie in brede zin?

Zelf ben ik vooral benieuwd hoe het ‘monitoringslandschap’ zich gaat ontwikkelen. Nu is er veel variatie in de organisatie. In Nederland zijn er landelijke en regionale initiatieven die naast elkaar lopen. Wordt dit één model met gebruik van een centraal monitoringscentrum? En komt de verantwoordelijkheid meer bij de patiënt of meer bij de zorgverlener te liggen? Uit mijn eigen onderzoek blijkt hoe belangrijk patiënten het persoonlijke contact vinden. Kunstmatige intelligentie kan zorgen voor verdere verbetering van de alarmen, maar ik zie geen rol weggelegd voor een ChatGTP-achtige robot die de rol van de zorgverlener overneemt.

Verder lezen

Lees hier het eerste gepubliceerde artikel van het onderzoek van Job van Steenkiste:
Home blood pressure telemonitoring in the Netherlands: a pilot study in GP practices