Medewerkers boeien, binden en behouden dankzij inzet van digitale zorg

Digitale zorg kan bijdragen aan meer autonomie voor zorgmedewerkers, werkplezier, ruimte voor vakmanschap en loopbaanperspectief. Zoals in het InnovatieLab van het Deventer Ziekenhuis, dat in anderhalf jaar tijd een belangrijke schakel is geworden om de innovatiecultuur binnen het ziekenhuis te stimuleren. ‘Om collega’s te boeien, binden en behouden is het van belang om hun ideeën serieus te nemen en om daar vervolg aan te geven’, zeggen Brian Koldenhof en Julia Larsen van Deventer Ziekenhuis.

Digitalisering vraagt om niet alleen om vakmanschap en betrokkenheid van medewerkers, er ontstaan ook nieuwe rollen en opleidingen in de zorg als gevolg van digitalisering en innovatie. Digitale zorg kan daarmee een bijdrage leveren aan meer werkplezier en verdieping in werk. En dat biedt kansen voor zorgorganisaties als werkgevers om zich te onderscheiden. Dat blijkt uit de whitepaper Meer werkplezier met digitale zorg die BeterDichtbij, het communicatieplatform voor de zorg, deze week publiceert.

Menselijk kapitaal

‘We merken in de berichtgeving over de zorgsector dat het vaak gaat over tekorten, besparingen en onvervulde vacatures. Die berichten hebben veelal een negatieve lading, terwijl digitalisering juist kans biedt om werk ook leuker te maken’, zegt Zonja de Klein, programmamanager bij BeterDichtbij.

‘Digitale communicatiediensten stellen professionals in staat om minder routinematig te werken, hun eigen werktijden in te delen en dichtbij de patiënt te zijn, of dat nu online of fysiek is. Digitale zorg biedt de mogelijkheid om het menselijk kapitaal in een organisatie nog veel meer te benutten en medewerkers gemotiveerd te houden. Daar zitten veel kansen, maar daar wordt nog relatief weinig mee gedaan’, aldus De Klein.

Innovatielab in het ziekenhuis

In de whitepaper komen verschillende ziekenhuizen en zorgaanbieders naar voren die hun inzichten delen over hoe digitale zorg en innovatie bijdragen aan werkplezier, autonomie en betrokkenheid van medewerkers. Neem bijvoorbeeld het Deventer Ziekenhuis, waar anderhalf jaar geleden een Innovatielab startte. Om succesvol te innoveren in de zorg en om een innovatiecultuur te creëren, fungeert het Innovatielab als verbinder tussen zorgprofessionals, patiënten en andere stakeholders.

‘Onderzoek toont aan dat het essentieel is om ideeën en suggesties van medewerkers serieus te nemen. Als Innovatielab hebben wij een digitaal platform – een innovatie-ideeënbus – gecreëerd waar medewerkers hun ideeën en suggesties kunnen indienen. Het Innovatielab gaat vervolgens met de medewerkers in gesprek en onderzoekt de impact en potentie van het aangedragen idee of suggestie’, zegt Brian Koldenhof, die naast fysiotherapeut ook één van de initiatiefnemers van het Innovatielab is. ‘Doordat er samen wordt opgetrokken ontstaat gedeeld eigenaarschap en voelen collega’s zich meer gehoord en serieus genomen. Dit hele proces draagt bij aan het binden, boeien en behouden van bevlogen medewerkers en stimuleert de innovatiekracht en -bereidheid van de medewerkers en organisatie’, aldus Koldenhof.

Zijn collega Julia Larsen, projectleider Technologie & Informatisering, vult aan: ‘Werkplezier komt voor een groot deel van onze medewerkers ook door samen progressie te boeken en deel uit te maken van een groter geheel. Als ziekenhuis hebben we een digitale strategie en visie en willen we dat medewerkers zich daar onderdeel van voelen. Het Innovatielab is een manier om medewerkers mee te nemen met digitale ontwikkelingen, veelbelovende ideeën te verzamelen en te testen. Dat vergroot de betrokkenheid van medewerkers.’

Dat beaamt De Klein, die als programma-manager ook ziekenhuizen begeleidde bij digitale transformatie-trajecten. ‘Digitalisering vraagt om vakmanschap en het is voor het succes cruciaal dat zorgverleners een belangrijke rol spelen in de strategie, visie en uitrol van digitalisering.’

Combinatieprofielen

Het Innovatielab startte laagdrempelig: via de innovatie-ideeënbus kunnen medewerkers en patiënten online innovaties en ideeën aandragen. Maar het gaat verder dan ideeën aandragen, benadrukken Koldenhof en Larsen. Het Deventer Ziekenhuis werkt bijvoorbeeld met combinatieprofielen. Zo kan een verpleegkundige ook projectleider of projectleider zorg zijn, of medeverantwoordelijk voor het functioneel beheer van applicaties. ‘Zorgprofessionals hebben het beste idee hoe het zorgaanbod eruit zou moeten zien. Daarom willen we verder kijken dan de standaard vacatures en ruimte bieden om meerdere rollen op te pakken’, aldus Koldenhof.

Bottom-up innoveren

Een groep verpleegkundigen krijgt momenteel de ruimte om innovatieve ideeën bij collega’s op te halen. ‘Zo hopen we dat ideeën vanaf de werkvloer het Innovatielab bereiken. Juist door een collega-verpleegkundige als aanspreekpunt te hebben op de afdeling, kan de ruimte, tijd en veiligheid worden gevoeld om iets te delen en in te dienen. Zo bouwen we aan een innovatiecultuur binnen het ziekenhuis.’

De initiatiefnemers van het Innovatielab hopen daarmee dat het eigenaarschap voor een innovatie bij de collega ligt die het idee initieerde. Bottom-up innoveren, volgens Larsen. ‘Onze rol als Innovatielab is om de kaders en randvoorwaarden te scheppen en kortcyclisch met elkaar te onderzoeken welke impact de innovatie heeft. Hoe kunnen we jou helpen dat idee door de organisatie te krijgen? Dat kan een digitale innovatie zijn maar ook procesinnovatie of een sociale innovatie.’

‘En door financiële middelen beschikbaar te stellen kunnen zorgverleners tijd vrijmaken om met hun idee en projecten aan te gang te gaan. Vaak ontbreekt het aan die ruimte’ aldus Koldenhof.

Durf te stoppen

Een succesvoorbeeld vanuit het Innovatielab is een AI-systeem dat botbreuken kan detecteren. Breukdetectie door kunstmatig intelligente software laten uitvoeren kon pas nadat het Innovatielab uitgebreid had gekeken naar de integratie van het systeem met het PAC, impact op de efficiency en het werkproces op de afdeling. ‘Het zorgde voor minder werk voor de laboranten. Efficiency en tijdswinst in het werkproces verhogen het werkplezier’, aldus Larsen.

Het is zeker niet zo dat alle ideeën worden uitgewerkt. ‘Soms betekent het ook dat we besluiten dat een idee niet bij ons past of geen oplossing is. Dan is de doelgroep bijvoorbeeld te klein en staat de investering niet in verhouding tot de opbrengsten’, aldus Koldenhof. Een illustratief voorbeeld vindt hij de inzet van slim incontinentiemateriaal met sensoren op de verpleegafdelingen. Een veelbelovende innovatie, maar na een aantal brainstormsessies bleek dat het patiëntenaanbod te klein was in het ziekenhuis om de investering te rechtvaardigen. ‘Dat leverde een ‘aha’-moment op bij de verpleegkundigen, die inzagen dat er naast zorgkwaliteit ook meer belangen spelen zoals inkoop en financiering.’

Koldenhof: ‘Organisatie zijn vaak terughoudend om eigenaarschap te delen. Juist door gezamenlijk het innovatieproces te doorlopen ontstaat er draagvlak ontstaat en kunnen zowel de medewerker als de organisatie van elkaar leren. Onderzoek laat zien dat de kwaliteit van ideeën en suggesties toeneemt en daardoor een zelflerend en dynamisch innovatieproces ontstaat. Kortom, een win-win situatie.’

‘Het Deventer Ziekenhuis is een van de vele mooie voorbeelden in de whitepaper Meer werkplezier met digitale zorgvan BeterDichtbij’, besluit Zonja de Klein. ‘Een innovatie-afdeling die energie brengt, samen successen viert maar ook durft te stoppen wanneer een proeftuin of pilot niet oplevert wat ervan verwacht werd. Het is mooi om te zien wat dat voor de innovatiecultuur en de medewerkers van het Deventer Ziekenhuis betekent.’