Ziekenhuizen hebben veel ruimte om samen een vuist te maken tegen een "leveranciersklem" (vendor lock-in) van EPD-leveranciers als Chipsoft en Epic. De Nederlandse Autoriteit Consument & Markt (ACM), die onder meer toezicht houdt op misbruik van marktposities, ziet niet snel mededingingsrisico’s wanneer ziekenhuizen samen optrekken “vis-à-vis partijen met een sterke marktpositie”.
Die zorgen zouden er volgens de ACM pas zijn wanneer afstemming aan de inkoopkant zou leiden tot verminderde concurrentie op de markt voor ziekenhuis EPD-systemen of tot verminderde concurrentie tussen ziekenhuizen. Daarvan lijkt voorlopig geen sprake. Voor zover de ACM wel risico’s ziet in inkoopsamenwerking, zal de ACM ziekenhuizen hierover informeren en verwacht de autoriteit dat het niet nodig zal zijn om handhavingstrajecten te starten. Door samen te werken kunnen ziekenhuizen volgens de ACM hun technische en inkoopexpertise versterken, en ook tot betere contractvoorwaarden komen. Samenwerking biedt ook de mogelijkheid om gecoördineerd met een nieuwe partij in zee te gaan, bijvoorbeeld "een partij die nu nog niet actief is in Nederland".
"onvoldoende transparant en onvoldoende competitief"
De aanbeveling voor ziekenhuizen om beter samen te werken staat in de update ‘Marktordening informatiesystemen en gegevensuitwisseling in de ziekenhuiszorg’ die afgelopen vrijdag verscheen. Hierin richt de ACM zich vanuit het perspectief van het markttoezicht op markten voor ziekenhuisinformatiesystemen (ZIS) en elektronische patiëntendossiers (EPD). De marktverkenning, die eind vorig jaar al werd verwacht, is uitgevoerd op verzoek van demissionair minister Tamara van Ark (Medische Zorg). Die zei eerder dat de zorg ICT-markt onvoldoende transparant en onvoldoende competitief lijkt. In een kamerbrief schreef ze dat zorgaanbieders moeilijk kunnen controleren of zij een eerlijke prijs betalen. Ziekenhuizen en andere zorgaanbieders hebben volgens de minister vaak niet de expertise in huis om te beoordelen of leveranciers hun systemen voldoende open stellen en daarvoor een faire prijs rekenen. De ACM verwacht de lessen uit ziekenhuis EPD-markten mogelijk ook op markten van andere zorgaanbieders dan ziekenhuizen toe te kunnen passen, zoals huisartsen, thuiszorg of de GGZ. De publicatie vormt een startpunt voor verdere activiteiten van de ACM op het gebied van zorg-ICT.
Ook rol voor verzekeraars, leveranciers en overheid
De ACM ziet voor alle betrokken partijen in de zorginkoop een rol om de afhankelijkheid van een handvol leveranciers te verkleinen. Daar waar gegevensuitwisseling of andere cruciale functies onvoldoende (snel) tot stand komen, kunnen ook zorgverzekeraars acties ondernemen om tot oplossingen te komen. Dit kan in verschillende rollen: indirect bijvoorbeeld via de vergoedingen aan ziekenhuizen, direct door ontwikkeling op eigen initiatief en/of als leverancier, al dan niet in samenwerkingsverbanden. Leveranciers van EPD-systemen hebben vanwege vendor lock-in al snel een sterke positie tegenover hun afnemers. Deze positie brengt volgens de ACM ook een verantwoordelijkheid. Van ZIS/EPD-leveranciers mag worden verwacht dat zij bijdragen aan een duurzaam, open zorginformatiestelsel, waarin wordt geconcurreerd op prijs, kwaliteit en innovatie. De overheid kan als wetgever en beleidsmaker “duidelijke kaders stellen en waar nodig regie voeren.”
De ACM zal zelf later dit jaar een leidraad opstellen voor het concretiseren van de kaders en verplichtingen voor ICT-leveranciers en andere marktpartijen die voortkomen uit de mededingingsregels, met name de invulling van de “bijzondere verantwoordelijkheid” van ICT- leveranciers met een machtspositie. Die bijzondere verantwoordelijkheid betreft de niet vrijblijvende verantwoordelijkheid die rust op ICT-leveranciers om in geval van een economische machtspositie, daarvan geen misbruik te maken door uitsluiting van concurrenten of uitbuiting van afnemers. Dat is verboden op basis van de mededingingsregels.
Fotocredits: Joshua Hoehne
Plaats een Reactie
Meepraten?Draag gerust bij!