Creatieve oplossingen voor coronacrisis in de ggz

Ggz-instellingen werden afgelopen maanden met hun neus op de feiten gedrukt, als gevolg van de coronacrisis. Applicaties voor beeldbellen en digitaal contact met patiënten moesten versneld worden ingezet, om digitaal behandelen mogelijk te maken. Online hulp is niet voor iedere patiënt een oplossing: een digitale behandeling kan werken bij mensen die redelijk zelfstandig en stabiel zijn. Maar specialisten uit de geestelijke gezondheidszorg geven aan: mensen die in een acute crisis zitten of op locatie behandeld worden, hebben heel andere hulp nodig.

Behandeling van lichte tot matige, niet complexe psychische stoornissen vindt plaats in deze generalistische basis ggz. Voor de basis ggz zijn beeldbellen en eHealth manieren van behandelen die heel erg welkom zijn, en ook een antwoord kunnen zijn op wachttijden in de geestelijke gezondheidszorg.

Patiënten met complexe stoornissen worden geholpen in de gespecialiseerde ggz, vaak met een multidisciplinair team. Vooral in de specialistische ggz is er door de impact van het coronavirus veel meer creativiteit nodig. Op veel plekken in het land is de afgelopen maanden hard gewerkt om de zorg mogelijk te maken. Brancheorganisatie GGZ Nederland maakte een rondje langs de velden om te bekijken hoe zorginstellingen en behandelaren omgaan met de crisis.

YouTube kanaal

Veel aanbieders moeten alternatieven bedenken voor cliënten, nu dagbesteding, werk en groepsbijeenkomsten wegvallen. Het aanbod van online coaching, websites met informatie, oefeningen en video’s is sterk gegroeid. Het mooie van de digitale initiatieven die opkomen is deze voor iedereen toegankelijk zijn. GGZ Nederland houdt een overzicht bij.

Zo zette Arkin twee YouTube kanalen op. Op Thuisbuis worden elke dag verschillende soorten activiteiten voor cliënten aangeboden, om zo hopelijk wat structuur en afleiding te bieden nu dagbesteding of werk zijn weggevallen. Op het kanaal Naastenthuis worden vragen van familieleden van cliënten en betrokkenen beantwoord, bijvoorbeeld 'Mijn naaste is angstig. Hoe kan ik daarmee omgaan?'.

YouTube-kanaal Thuisbuis van ggz-aanbieder Arkin

Verslavingszorg

De angst van veel behandelaren is dat mensen met een verslaving die nog niet bekend is - de stille rokers, drinkers en gamers - door de crisis thuis komen te zitten in isolement. Bij Tactus, een ggz-instelling voor verslavingszorg, worden mensen behandeld met een zwakke lichamelijke of mentale gezondheid en verslavingsproblematiek. “Veel nabellen en huisbezoeken, daar zijn we druk mee geweest de afgelopen weken. Als mensen niet naar de locatie kunnen komen, brengen we zorg aan huis door langs te gaan en te vragen hoe het gaat, maaltijden of medicijnen thuis te brengen. En we hebben een maaltijdronde om verse maaltijden te bezorgen, voor mensen die normaal op de kliniek komen eten”, zegt Evelien Punt van Tactus Verslavingszorg in deze video.

Creatieve therapie via de computer

Beeldende therapie of speltherapie, waarvoor cliënten normaliter naar een ruimte komen vol materialen, kun je dat ook op afstand geven? “Toen de coronacrisis zich aandrong, vroegen we ons af wat wij kunnen doen. We zijn zo gericht op interactie, en ervaren en doen tijdens beeldende therapie. Met een digitale omgeving om te beeldbellen proberen we toch wekelijks opdracht te geven en met elkaar opdrachten te bespreken. Zo zetten we het proces dat normaal in locatie plaatsvindt, toch door”, vertelt Natasja Verheij, beeldend therapeut bij Transfore. Zij begeleidt patiënten met seksueel grensoverschrijdend gedrag en gewelddadig gedrag, in groepen en één op één.

“Voor patiënten is het ingrijpend, ze kunnen angstig worden door het coronavirus of terugvallen. Je ziet dat patiënten het heel prettig vinden dat er moeite is gedaan om een oplossing te vinden. Contact houden, ook al is het digitaal, is heel waardevol. Het is niet ideaal, maar wel mooi dat het kan.”

Quarantainer in de tuin

Mariëlle Ploumen, bestuurder Altrecht, zegt dat de crisis heel ingrijpend is voor de sector in een video van GGZ Nederland. “Behandelaren kunnen de meeste behandelingen online doen, maar dat kan niet altijd. Als een behandeling face to face plaats moet vinden, zorgen we voor afstand en voor de juiste bescherming. Onze grootste zorg is dat patiënten te weinig behandeling en begeleiding krijgen, en daardoor zieker worden of in een crisissituatie terechtkomen.”

De patiënten in de kliniek Mariënburg van ggz-organisatie Altrecht in Utrecht zijn hard geraakt door de coronamaatregelen; tot op heden hebben zij geen bezoek kunnen ontvangen. En dat terwijl het betrekken van familie en naasten heel belangrijk is voor patiënten die opgenomen zijn of op een afdeling zitten. Altrecht is de eerste locatie waar een Quarantainer werd geplaatst, een omgebouwde container die een veilige ontmoetingsplek biedt voor personen die ziek zijn of tot een risicogroep behoren. Zo kunnen patiënten bezoek ontvangen en contact met naasten kunnen hebben. “Mensen zijn ontzettend blij om hun familie weer te zien”, aldus Ploumen.

De Quarantainer is bedacht door evenementenbureau Eventcare, momenteel wordt er hard gewerkt om de container ook op andere plekken in het land neer te zetten. In de omgebouwde container kan er geen fysiek contact plaatsvinden, maar kunnen mensen elkaar wel zien, horen en spreken.