“De weg ligt open voor fysiotherapie op afstand”

In november 2016 verscheen op SmartHealth het artikel ‘e-Fysio is dood, leve e-Fysio’. De aanleiding voor dit verhaal was dat verschillende aanbieders van apps en platformen voor online fysiotherapie de handdoek in de ring hadden moeten gooien of hun verdienmodel moesten aanpassen omdat de Nederlandse zorgverzekeraar niet bereid was te betalen voor online fysiotherapie. Daar lijkt nu verandering in te komen. De Nederlandse Zorgautoriteit (NZa) en zorgverzekeraars hebben bevestigd dat ‘fysiotherapie op afstand’ mogelijk is onder de prestatiecode van een reguliere zitting bij de fysio.

De bevestiging van de NZa is groot nieuws voor Physitrack, aanbieder van een digitaal platform voor fysiotherapeuten en hun klanten. Physitrack ontwikkelt een platform en app die toegang bieden tot meer dan drieduizend oefenvideo’s en programma’s waarmee fysiotherapeuten hun klanten digitaal kunnen ondersteunen, voorlichten en hen op afstand kunnen helpen met het uitvoeren van hun oefeningen.

Oprichter Nathan Skwortsow zag in 2011 dat er een markt moest zijn voor digitale oefenprogramma’s (als vervanging van papier). Met Physitrack bood hij een oplossing waarbij gebruikers via hoogwaardige video’s op hun pc of smartphone duidelijke instructies krijgen voor oefeningen die de therapeut voorschrijft, en de fysiotherapeut bovendien inzicht geeft in de oefentrouw. Het verdienmodel van Physitack maakt het bedrijf onafhankelijk van de Nederlandse zorgverzekeraars: fysiotherapeuten betalen zelf 9,99 per maand voor Physitrack als uitbreiding van hun dienstverlening.

Wie gaat er betalen?

Rond dezelfde tijd dat Physitrack van start ging, startte er nog drie andere dienstverleningen op het gebied van online fysiotherapie, namelijk Hello Fysio, Mijn Fysio Online en Fysiovoorjou.nl. Een groot verschil: deze ondernemingen kozen wel de weg van vergoede zorg (online fysiotherapie als concrete vervanging van een face-to-face consult) en daarmee de afhankelijkheid van de zorgverzekeraar voor hun verdienmodel. Alle drie moesten na een paar jaar de conclusie trekken dat de route van de bekostiging via verzekeraars te veel weerstand heeft. “Natuurlijk heb je praktijken in welgestelde buurten die makkelijker kunnen investeren in dit soort dienstverlening. Maar er zijn veel therapeuten die grotendeels afhankelijk zijn van de inkoop door verzekeraars en die met lage marges werken. Dan is dit een brug te ver, ook wanneer je weet dat het goed is voor de patiënt”, meldde Mijn Fysio Online initiatiefnemer en fysiotherapeut Martine Rooth destijds in een interview met SmartHealth.

Terwijl Nederlandse concurrenten struggelen met hun aanbod van online fysiotherapie, ontstaat er vanuit Nieuw Zeeland, Australië, Groot-Brittannië en de VS steeds meer vraag naar zorg op afstand. Physitrack bouwt hun oplossing uit met een video module om fysiotherapie op afstand te faciliteren en groeit over de grens als kool. Van de discussie rond de vergoeding door Nederlandse verzekeraars ligt Frank van Zon, programmadirecteur bij Physitrack, niet wakker – meldt hij in 2016.  “Wij zijn in veel landen op de wereldmarkt actief, en daardoor hebben we een groot schaalvoordeel. We kunnen daardoor betere producten maken voor een aantrekkelijkere prijs. Maar wat misschien nog belangrijker is: we kunnen leren van markten waar een vergoeding door verzekeraars geen noodzakelijke voorwaarde voor groei is. In die markten zijn fysiopraktijken bijvoorbeeld meer ingericht op service aan de consument en innovatie en durven ze een ondernemersrisico te lopen. Door gefixeerd te blijven op de inkoop door verzekeraars treedt er een verlamming op.”

Code 1000

De kijk op Nederland als potentiële groeimarkt voor Physitrack’s video consult verandert als de onderneming in 2017 in de finale van de Zorginnovatieprijs staat en er vanuit het ministerie van Volksgezondheid mensen worden aangesteld (zogeheten ‘versnellingsmakelaars’) om te kijken waarom een consult op afstand zo moeilijk van de grond komt. Dit zet Van Zon er toe om op eigen initiatief alle Nederlandse zorgverzekeraars te benaderen met de vraag of er beperkende factoren zijn voor behandelingen via videoconsult onder code 1000 (een reguliere zitting fysiotherapie a €34,00).

Twee jaar lang (‘niet full time hoor, als side project!”) wordt er onderhandeld, onderzocht en overlegd tot er uiteindelijk helderheid is over de prestatiecode. De uitkomst: er blijken geen beperkende factoren zijn. Zorgverzekeraars volgen het beleid van de NZa en in de 'Wegwijzer bekostiging digitale zorg 2020' staat dat de fysiotherapeut digitale zorg kan declareren: “De zorgaanbieder kan gebruikmaken van de beschreven reguliere prestaties om digitale zorg te declareren. In de paramedische sectoren zijn dat vaak prestaties voor een zitting, zoals een zitting op afstand via een beeldschermcontact.”

Voorwaarden voor online fysiotherapie

Dit betekent dat een zitting niet meer per se fysiek in de praktijk van de fysiotherapeut plaats dient te vinden. Wel stellen de verschillende zorgverzekeraars enkele voorwaarden:

• Er moet een bestaande behandelrelatie zijn om te declareren onder prestatiecode 1000;
• De behandeling op afstand moet qua duur, kwaliteit en inhoud gelijk zijn aan de behandeling in een praktijkruimte;
• Een videoconsult moet aan de kant van de fysiotherapeut plaatsvinden in een ‘goed geoutilleerde ruimte’. Dat betekent bijvoorbeeld dat de ruimte privacy moet bieden en dat de communicatie beveiligd moet zijn;
• De fysiotherapeut moet gebruikmaken van een speciaal hiervoor bedoelde online fysiotherapie-oplossing, waarbij meer mogelijk is dan alleen videoverbinding, zoals het volgen op afstand en delen van materiaal. (rectificatie 3 september 2019)

Naast de voorwaarden adviseren de zorgverzekeraars om goed vast te leggen in het behandeldossier dat besproken is om de behandeling via deze weg plaats te laten vinden en er akkoord is vanuit de patiënt om misverstanden te voorkomen.

Een vergoede online fysiotherapie-oplossing moet meer bieden dan alleen een videoverbinding

Lange adem nodig

Door het beleid van de NZa ligt de weg open voor fysiotherapeuten om een start te maken met de behandeling op afstand. Er hoeft geen aparte prestatie te worden aangevraagd als de fysiotherapeut en zijn patiënt samen kiezen voor behandeling op afstand in plaats van een fysieke zitting. Voor Physitrack betekent de uitspraak van de NZa groeimogelijkheden in Nederland, een markt waar het bedrijf tot dus toe minder actief was dan in andere landen wereldwijd. De van oorsprong Britse onderneming heeft ook nog steeds de ambitie om een beursnotering te krijgen (zoals ze in 2017 al lieten weten) maar daarvoor moet het bedrijf nog verder groeien.

Juist door de inkomstenstroom die vanuit het platform én de werkzaamheden van Physitrack buiten Nederland binnen kwamen, had het bedrijf de mogelijkheid om het al die jaren ‘uit te zitten’ in afwachting van dit besluit van de Nederlandse Zorgautoriteit. “Er is een lange adem nodig, maar we plukken er nu de vruchten van”, zegt Van Zon.