eHealth panne in België?

In België is de afgelopen jaren fors geïnvesteerd in een landelijk eHealth-platform met een aantal basisdiensten waar eerste- en tweedelijns zorgverleners gebruik van kunnen maken. Huisartsen, apothekers en ziekenhuizen gebruik die digitale infrastructuur om recepten uit te schrijven, patiëntendossiers in te zien en te delen en verwijsbrieven te versturen. Ook Belgische patiënten kunnen een personal health viewer (Mijngezondheid) hun dossier inzien. Maar eGezondheid ligt onder vuur: de afgelopen maanden waren er regelmatig onderbrekingen, waardoor huisartsen naar eigen zeggen veel tijd kwijt zijn en patiëntenzorg in het nauw kwam. Frank Robben, ontwerper en administrateur-generaal van het eHealth-platform, reageert.

Het landelijk werkende netwerk eGezondheid is acht jaar geleden in het leven geroepen om alle beschikbare patiëntgegevens effectief en veilig te delen tussen alle eerstelijns behandelaars, ziekenhuizen en apothekers, vertelt Frank Robben. Hij schetst hoe de situatie eerst was: “Voorheen waren huisartsen tien minuten bezig met inloggen op verschillende systemen met andere wachtwoorden. Zo bleven er vijf minuten over om met de patiënt te spreken.”

“Met het eHealth-platform biedt de overheid een infrastructuur die IT-systemen van zorgverleners aan elkaar koppelt. Het eHealth platform dient ervoor om te zorgen dat die huisarts tijdens een spreekuur gemakkelijk informatie kan uitwisselen met collega’s en de patiënt, in een of twee minuten in plaats van het merendeel van de consult-tijd.”

eGezondheid is opgezet volgens een decentraal model: patiëntdata wordt alleen bij de zorgaanbieder opgeslagen, niet in een centrale landelijke opslag. “Wij leveren basisdiensten om gegevens veilig elektronisch uit te wisselen. eGezondheid is niet één centraal patiëntendossier waar iedereen op werkt, zoals in sommige Scandinavische landen het geval is, maar een netwerk van 170.000 betrokken zorgaanbieders die gegevens aanleveren.”.

Frustratie bij huisartsen

Afgelopen weken rommelde het rond het eGezondheid platform. Door een storing hadden apothekers geen toegang tot de elektronische doktersvoorschriften, en konden huisartsen geen eAttest (vervanging van papieren doktersbriefjes) overmaken aan Belgische ziekenfondsen. Artsenvereniging Domus Medica stelt in een ingezonden brief: “De frustratie bij huisartsen is groot wanneer opnieuw (nu al drie dagen aan een stuk) de eHealth-diensten niet functioneren.”

Dat de Belgische overheid een infrastructuur biedt die IT-systemen van zorgverleners aan elkaar koppelt, betekent niet dat de koppelingen altijd gerealiseerd kunnen worden. Dat beaamt ook een medisch directeur van een Belgisch ziekenhuis, die desgevraagd reageert op het nieuwsbericht. “Het platform eHealth werkt vrij goed tussen tweede lijnsgebruikers. Datatransport van en naar huisartsen en apothekers loopt veel moeilijker.” Volgens de medisch directeur werkt het elektronisch medicatie voorschrift in de regio van het ziekenhuis niet: apothekers kunnen het voorschrift niet digitaal door krijgen waardoor er met een papieren back-up wordt gewerkt. Hij vervolgt: “Patiënten kunnen hun eigen klinisch dossier redelijk betrouwbaar inkijken, maar het hangt af van de policy van het betrokken ziekenhuis hoe dat gebeurt.”

Frank Robben, ontwerper en administrateur-generaal van het Belgische eHealth-platform

Hardware problemen

Wat was er aan de hand? Volgens Frank Robben, die als architect aan de wieg stond van het eHealth-platform, vonden er de afgelopen maanden drie incidenten plaats, telkens met hardware-problemen als oorzaak. “Vorige week is er een probleem geweest met een stuk van de hardware waar eGezondheid op draait. Door een fysiek probleem met schijvenkast en kabels die kapotgingen bij leverancier HP, en een probleem met de overname door de redundante tweede schijvenkast, heeft het eGezondheid platform storing gehad en waren de diensten niet bereikbaar.”

Robben benadrukt dat het eGezondheid systeem volledig ontdubbeld is opgezet en in de afgelopen jaren vrijwel geen problemen heeft gehad. “Realiseer je je dat er de laatste jaren jaarlijks 10 miljard transacties zonder problemen verstuurd zijn via de landelijke infrastructuur, en dat er geen gegevens verloren zijn gegaan. Digitaal gegevens uitwisselen heeft vele voordelen ten opzichte van papieren verwijsbrieven en voorschriften, die overigens niet weg zijn”, aldus Robben. Hij benadrukt dat zorgverleners ook altijd nog analoge opties hebben om informatie uit te wisselen.

Gebrekkige communicatie

Wel steekt de administrateur-generaal van het eHealth-platform de hand in eigen boezem als het om communicatie en informatievoorziening naar zorgaanbieders toe gaat. “Wat we niet goed hebben gedaan is aan zorgverleners duidelijk maken dat er een storing was, wat er aan de hand was en wat daaraan gedaan werd.” Men begrijpt dat 100% incidentloos werken niet kan, aldus Robben. “Maar men raakt wel gefrustreerd als men niet weet wat er aan de hand is. We zijn volop aan het werken om die communicatie naar huisartsen beter kunnen maken. Begin deze week is hiertoe de website www.status.ehealth.fgov.be gelanceerd en een twitter account, @ehealthplatform."

Deels ligt dat ook aan de perceptie van Belgische zorgaanbieders, denkt Robben. eGezondheid is een decentraal netwerk om gegevens uit te wisselen. “De informatie staat in dossiers van ziekenhuizen, huisartsen en apotheken. Al die verschillende componenten moeten met elkaar kunnen praten, en als één component problemen heeft, is de perceptie van eindgebruiker is dat het gehele eGezondheid platform niet werkt, terwijl het alleen een schakel in de keten kan zijn waar het probleem ligt.”

eGezondheid infrastructuur moet papieren medicatiedossiers vervangen

Die gebrekkige communicatie is geen onwil, benadrukt hij. Het Belgische netwerk wordt door een klein team van zo’n 30 man gebouwd en onderhouden. “We hebben geen grote marketing of communicatie-afdeling: een deel van de inhoud van de eGezondheid websites schrijf ik zelf.”

Verschil met Kruispuntbank en eGezondheid

Frank Robben is ook administrateur-generaal van de zogeheten Kruispuntbank van de Sociale Zekerheid in België. Die instantie onderhoudt al sinds 1990 een elektronisch netwerk tussen de vele instellingen voor sociale zekerheid en het centrale Rijksregister die onderling gegevens kunnen delen.

“Bij de Kruispuntbank zijn alle back-up procedures in werking en werkten we met 3000 professionele instellingen. In de acht jaar dat ik aan het eHealth-platform werk, heb ik wel onderschat dat er een verschil is tussen een probleem waarover je communiceert naar 3000 aangesloten professionele organisatie, of 170.000 eindgebruikers zoals bij eGezondheid. De dynamiek tussen professionele (overheids)organisaties en individuele beroepsbeoefenaren in de zorg, die actief zijn op persoonlijke titel op social media bijvoorbeeld, is totaal anders. Dat was voor mij een leerpunt.”