“In het onderwijs wordt er opvallend weinig aandacht besteed aan psychische gezondheid, terwijl ook jongeren met psychische problemen kampen. We zochten naar een laagdrempelige manier om hen hierover te informeren”, aldus Maaike Meurs. Het Universitair Medisch Centrum in Groningen, de Rijksuniversiteit Groningen en de Universiteit van Cambridge werkten samen aan een gratis, online cursus over psychische gezondheid gericht op jongeren vanaf 14 jaar oud.
Maaike Meurs is als onderzoeker verbonden aan het UMCG. Ze vertelt hoe haar collega professor Tineke Oldehinkel, hoogleraar aan het UMCG, ruim een jaar geleden met het idee kwam om jongeren te informeren over mentale gezondheid. “Het moest geen behandeling worden, maar een informatieve cursus. Health literacy, zoals ze het in het Engels noemen. Wat is psychische gezondheid, hoe kun je het herkennen? Met het idee: als je weet wat het is, en het herkent bij jezelf of een ander, dan kun je sneller actie ondernemen.”
Voor de ontwikkeling van zo’n cursus is geld nodig, dus besluit Tineke Oldehinkel op zoek te gaan naar een subsidie. Deze wordt uiteindelijk verleend door het Europese samenwerkingsverband EIT Health. “In de zoektocht naar een passende subsidie voor de ontwikkeling van de cursus stuitten we op de MOOC”, vertelt Meurs, “en het bleek redelijk makkelijk te zijn om voor een MOOC een ontwikkelsubsidie te krijgen. Daarom besloten we om de cursus in de vorm van een MOOC aan te gaan bieden.”
Maaike Meurs, Universitair Medisch Centrum Groningen (UMCG)
Massive Open Online Course
Zo’n MOOC is een Massive Open Online Course: een openbare, online cursus die gratis gevolgd kan worden, voltekst, foto’s, video’s, quizzen en animaties. Het idee achter een MOOC is dat deze voor iedereen toegankelijk is, ongeacht leeftijd of achtergrondkennis, en dat deelnemers niet gebonden zijn aan een locatie.
De MOOC die het UMCG ontwikkeld is gericht op alle jongeren: niet alleen degenen die al kampen met psychische problemen, maar juist ook jongeren waarbij eventuele problemen nog beperkt of voorkomen kunnen worden. De cursus bestaat uit tien onderwerpen, en start met een algemene introductie psychische gezondheid: wat is het, hoe denken jongeren erover, wanneer spreek je van een probleem, waarom jongeren juist in de pubertijd klachten krijgen. “We proberen het niet te zwaar te maken en geven aan: ook als je ergens een beetje last van hebt, kan dat al vervelend zijn”, legt Meurs uit. De overige hoofdstukken gaan in op specifieke problemen, waaronder depressie, angst, eetstoornissen, ADHD, autisme en antisociaal gedrag, maar ook het gebruik van drugs of alcohol.
“We hebben verschillende psychische experts gevraagd om zij op video’s hun expertise willen uitleggen. Zodoende zien deelnemers veel verschillende gezichten tijdens de cursus.”
Experts in de video
Voorwaarde van de subsidie is dat de online cursus binnen een jaar klaar voor gebruik moet zijn. Meurs wordt door Oldehinkel aangesteld als projectcoördinator, ondersteund door enkele collega’s van het UMCG en een MOOC-coördinator van de Rijksuniversiteit Groningen. Naast een Nederlandse versie van de cursus is er ook een Engelse variant ontwikkeld. Daarvoor werkte het team van het UMCG samen met de University of Cambridge.
Niet laagdrempelig genoeg
In eerste instantie was de cursus gericht op alle jongeren vanaf 12 jaar oud maar de onderzoekers hoopten met name jongeren in middelbaar beroepsonderwijs (vmbo) te bereiken. De bedoeling was de cursus zo laagdrempelig mogelijk te maken. Het team blijkt echter een inschattingsfout te hebben gemaakt wat betreft de beoogde doelgroep van de cursus, zo bleek uit een evaluatiesessie door een groep middelbareschool docenten. De cursus is volgens de docenten (nog) niet geschikt voor leerlingen in het middelbaar beroepsonderwijs. “Uit de sessie kwam naar voren dat de cursus sowieso pas geschikt is voor leerlingen vanaf 14 jaar, met minimaal VBMO/TL, maar liever HAVO- of VWO-onderwijs", vertelt Meurs. Dat is een tegenvaller voor de onderzoekers. Vanwege tijdsgebrek, het jaar is immers bijna om, wordt besloten om de cursus op bestaand niveau te houden en in de uitingen alleen de beoogde doelgroep aan te passen. Volgens Meurs blijft het echter de ambitie om de bestaande kennis om te bouwen tot kortere, meer laagdrempelige cursus die echt voor alle jongeren geschikt is.
Hoewel het team er veel aan heeft gedaan om de cursus zo leuk en aantrekkelijk mogelijk te maken, begrijpt Meurs ook dat jongeren niet intrinsiek gemotiveerd zijn om zelfstandig zo’n psychische gezondheid MOOC te gaan volgen in hun vrije tijd. “Onze cursus moet worden opgepakt in het onderwijs, bijvoorbeeld in mentoruren. Het is een zwaar onderwerp, dat begrijpen wij ook, maar het leent zich als thema goed om met een klas samen te doen.” Inmiddels hebben er al verschillende middelbare scholen laten weten interesse te hebben om de cursus van het UMCG in te zetten, vertelt Meurs.
Het jaar zit erop, de cursus is klaar. Nu is het afwachten hoe de MOOC opgepakt gaat worden in het onderwijs. “Als alles goed gaat willen we de cursus graag in nog meer talen gaan aanbieden. In het Spaans, Frans of Duits zou mooi zijn als de cursus een succes blijft.”
wellicht ook interessant
Is er ook een link naar de MOOC beschikbaar?