SmartHealth’s best gelezen verhalen van 2017

Op SmartHealth schreven we het afgelopen jaar wekelijks artikelen (225 om precies te zijn) over digitale zorg. Over patiënt portalen, het Ministerie van Volksgezondheid, over diabetes apps en zelfmanagement tools, over slimme pleister en babydekentjes. Over financiële prikkels, implementatie issues en geleerde lessen uit de praktijk. Welke verhalen werden het best gelezen (en welke reacties kwamen erop)? Wij zetten ze voor u op een rijtje. 

1. Vliegwiel coalitie zet stakeholders aan tafel (7 september)

De term vliegwiel wordt vaak gebruikt om een proces te omschrijven dat traag op gang komt, maar eenmaal in beweging moeilijk af te remmen is. De Patiëntenfederatie Nederland koos deze symbolische titel voor hun recent opgerichte coalitie. Met deze coalitie, bestaande uit een groep eHealth voorlopers en enthousiastelingen uit de zorg, industrie en beleid, hoopt de federatie digitale zorg in Nederland een boost te geven. Verder lezen?

2. Sleeptracking: hoe en waarom meten we onze slaap? (13 april)

Fitbit lanceerde in 2017 de Alta HR, een stappenteller met ingebouwde hartslagmeter. Deze tracker kan, net als de andere Fitbit trackers met ingebouwde hartslagmeter, nauwkeuriger dan voorheen slaap meten. Fitbit deed twee jaar onderzoek en analyseerde naar eigen zeggen drie miljoen nachten aan slaap van gebruikers. Waarom zou je met een activity tracker eigenlijk je slaap meten, en hoe gebeurt dat precies? En kun je met behulp van die informatie ook je nachtrust verbeteren? Verder lezen?

De functie van een sleeptracker?

3. Miljoenenprogramma VIPP uit de startblokken: meer regie voor patiënt (2 februari)

Een groot deel van alle Nederlandse algemene ziekenhuizen zal in 2017 starten met projecten die ervoor moeten zorgen dat hun patiënten uiterlijk over anderhalf jaar zaken als specialistenbrieven, laboratoriumuitslagen, ontslagbrieven en andere gegevens minimaal als PDF-document kunnen downloaden naar hun eigen computer of app. Een belangrijke reden voor deze versnelling: een groot subsidieprogramma (105 miljoen euro) dat het ministerie van VWS via de Nederlandse Vereniging van Ziekenhuizen (NVZ) laat uitvoeren. “Bij dit soort bedragen is er opeens heel veel interesse voor informatie-bijeenkomsten van de NVZ”, zegt een innovatiemanager van een middelgroot ziekenhuis. Verder lezen?

4. Blog: “Maar we zitten hier toch juist om afspraken te maken?” (29 juni)

"Erik Gerritsen moet met gemengde gevoelens op de dag hebben teruggekeken." De Secretaris-Generaal van het ministerie van VWS had deze zomer 450 enthousiaste mensen uit de zorg over de vloer gehad om deel te nemen aan kennis-sessies over eHealth en informatievoorziening in de zorg. Het ministerie had de vierde verdieping leeggemaakt voor lezingen en workshops. De sessies gingen vooraf aan de vergadering van het zogeheten Informatieberaad, die live te volgen was. Verder lezen?

• EJ van Lieshout: ‘Professionals in the lead, wel lastig maar uiteindelijk essentieel. Binnenkort laten we als Nederlandse Internisten Vereniging ons luider horen dan vroeger op het gebied van zorginnovatie. We hebben er namelijk als dokters teveel last van om patiënten soms niet goed genoeg te kunnen helpen door haperende informatiestromen.’
• Lucienengelen: ‘Deja-vue met behandeling EK clientrechten digitale toegang.’
• Leonard Witkamp: ‘Toch tijd voor regie? Of een leidende rol voor de overheid. Of gewoon verplichtingen naar het veld?’

5. VraagApp helpt mensen met licht verstandelijke beperking met alledaagse vragen (23 maart)

VraagApp is een app die wordt ontwikkeld voor mensen met een licht verstandelijke beperking en voor vrijwilligers die op afstand willen helpen. In september 2017 is de app beschikbaar. De initiatiefnemers, waaronder zes zorginstellingen, geloven in een laagdrempelig digitaal hulpmiddel, waarmee mensen met een licht verstandelijke beperking direct antwoord krijgen op hun alledaagse vragen. Verder lezen?

• Martin Schuitemaker: ‘Fantastisch initiatief!! Eerste gedachte die ik heb is: het gebruik van deze app opnemen in het lesprogramma van mijn leerlingen (ZMLK). Ik kijk ernaar uit!’

6. Hartpatiënten thuis laten revalideren met een Garmin sporthorloge (5 januari)

Beweging- en gezondheidswetenschapper Jos Kraal kreeg in 2012 een goed idee voor een promotieonderzoek aangereikt. Cardioloog Hareld Kemps en universitair hoofddocent Niels Peek (destijds beiden AMC Amsterdam) vroegen zich af of je met slimme technologie hartpatiënten een effectievere revalidatie zou kunnen bieden, bijvoorbeeld door een deel van die revalidatie in de thuisomgeving te doen. Dat kan inderdaad. Hartrevalidatie thuis met begeleiding op afstand blijkt een goed alternatief voor de fysieke training van een revalidatieprogramma in het ziekenhuis. Dat is de conclusie van een promotieonderzoek aan het Academisch Medisch Centrum Amsterdam en het Máxima Medisch Centrum (Klinische Informatiekunde), waarop Jos Kraal vrijdag 18 november (2016) aan de Universiteit van Amsterdam promoveerde. Verder lezen?

7. Hoe ontembaar is het probleem van informatie-afspraken in de zorg? (11 januari)

Zorgaanbieders werken digitaal niet goed samen omdat er hun systemen niet goed met elkaar kunnen communiceren. Daardoor is het ook voor patiënten moeilijk om digitaal toegang tot het eigen dossier te krijgen. Om dat hardnekkige gebrek aan informatie-uitwisseling weg te nemen moet de overheid actief de regierol oppakken, concluderen Nictiz en NIVEL in hun meest recente eHealth-monitor. Maar hoe doe je dat? SmartHealth sprak met secretaris-generaal Erik Gerritsen van het ministerie van Volksgezondheid en Nictiz-directeur Lies van Gennip over het schijnbaar ontembare probleem van ICT-samenwerking in de zorg. Verder lezen?

• Huib Hezemans: ‘Hoe ontembaar is het probleem van informatie-afspraken in de zorg? Kwestie van volhouden en consequent zijn - iedereen is aardig maar afspraak is afspraak!’

8. Onderzoek Patiëntenfederatie: patiënten wachten op digitale diensten (18 augustus)

Patiënten hebben behoefte aan een patiëntportaal: een digitale omgeving waarin zij hun medische data of labuitslagen kunnen inzien, contact kunnen leggen met de arts of een e-consult kunnen doen. Dat is volgens de Patiëntenfederatie Nederland één van de belangrijkste resultaten uit recent eigen onderzoek om inzicht te krijgen in de behoefte, ervaringen en wensen rond die portalen. Verder lezen?

• Markus Oei: ‘Alhoewel ik een enorme voorstander ben van digitale communicatie, word ik wat moe van al deze paard en wagen discussies en onderzoeken waar de essentie gemist wordt. Het gaat niet om de paarden of de wagen, maar om het vervoer. De behoefte is niet een portaal, uitslagen, videoconsult of email. Patiënten hebben behoefte aan grip en begrip omtrent hun ziekte en behandeling. En dat is grotendeels afhankelijk van de mogelijkheden van de patiënt. eHealth heeft in mijn ogen wel de grootste mogelijkheden. Maar laten we ook niet de ogen sluiten voor het feit dat we nu het meest ontwikkelen voor de groep die het minste nodig heeft: de hoogopgeleide, digitaal vaardige, zelfbewuste patiënt. Patiënten portalen en medische apps etc. worden gebruikt door een zeer ruime minderheid. Graag zou ik zien dat er meer aandacht zou worden aan het krijgen van grip en begrip voor de grote meerderheid van patiënten en kwetsbaren. En dan graag vandaag en niet in de toekomst. Want door focussen op het doel meer grip en begrip in plaats van op middelen is veel meer resultaat te bereiken.’

Afspraak maken en een vraag stellen: het kan via Dokter Dichtbij

9. Huisartsencoöperatie regio Deventer: eigen app voor contact met dokter (25 april)

Meer dan 180.000 huisartspatiënten van 62 praktijken in de regio Deventer kunnen vanaf 25 april 2017 via een app ’s avonds laat of in het weekeinde een doktersafspraak maken, onderweg snel een herhaalrecept regelen of met hun mobiel een digitaal consult bij de huisarts doen. De huisartsencoöperatie Deventer en omstreken (HCDO) ontwikkelde de app Dokter Dichtbij samen met Salland Zorgverzekeringen, de grootste verzekeraar in de regio. Verder lezen?

• EJ van Lieshout: ‘Is de app schaalbaar, m.a.w. zo om te bouwen dat andere huisartsverbanden met hetzelfde HIS deze applicatie kunnen kunnen inrichten voor hun eigen regio?’
• Noaber Foundation: ‘Mooi initiatief. Ben benieuwd of de doorontwikkeling op de langere termijn ook gewaarborgd is? Vaak zie je eenmalige ontwikkelingen sterven in schoonheid’
  • Lidwien Kruijswijk Jansen: ‘Dank voor het compliment. We zien het als start voor verdere ontwikkelingen, zoals koppelingen met andere systemen en, op basis van wensen van onze patiënten en huisartsen, nieuwe mogelijkheden voor de app te ontwikkelen. We hebben hier ook capaciteit voor beschikbaar gesteld. Ik hoop en verwacht dus niet een stille dood 😉 maar verwacht eerder een bloeiend leven, hopelijk voor veel meer huisartsen in Nederland.’

10. MedMij: hoeveel kosten gaan voor welke baten uit? (6 april)

Het vorig jaar gestarte programma MedMij moet ervoor te zorgen dat iedereen die dat wil, zijn gezondheidsgegevens uit allerlei bronnen kan verzamelen en gebruiken. De burger of patiënt kan die gegevens dan beheren in een zogeheten persoonlijke gezondheidsomgeving. Dat kan een app zijn of een online omgeving. Een voorbeeld van een toepassing is dat een patiënt via zo’n eigen omgeving eigen medische gegevens kan delen voor een second opinion, maar misschien ook met een mantelzorger of meerdere zorgaanbieders. Grote vraag: wie gaat het onderliggende stelsel van afspraken betalen, en wat levert het op? MedMij publiceerde onlangs een eerste analyse van kosten en baten. Verder lezen?