Nictiz-onderzoek: kwart van ziekenhuizen biedt patiëntportaal

Pakweg een kwart van de Nederlandse ziekenhuizen biedt zijn patiënten via een portaal toegang tot online diensten. Dat blijkt uit onderzoek waarvan eHealth expertisecentrum Nictiz vandaag de resultaten publiceerde. De academische en topklinische ziekenhuizen zetten de toon bij deze ontwikkeling, want van de tweeëntwintig ziekenhuizen met portalen nemen zij er veertien voor hun rekening.

Kleinere algemene ziekenhuizen blijven achter met het aanbieden van online diensten, vooral in de uithoeken van het land is het aanbod nagenoeg nul. Zo heeft geen enkel ziekenhuis in Groningen, Zeeland en Limburg een portaal.

Johan Krijgsman, Manager Monitoring & TrendITion bij Nictiz

Volgens Johan Krijgsman, onderzoeker bij Nictiz, is er nog een flinke weg te gaan voordat alle ziekenhuizen online toegang tot diensten bieden. Volgens Nictiz is dat een belangrijke voorwaarde om patiënten meer regie te laten nemen bij hun behandeling. “Ze moeten daarvoor wel toegang hebben tot hun medische informatie en gemakkelijker in contact kunnen komen met het ziekenhuis, bijvoorbeeld om een afspraak te maken of voor een e-consult met een zorgaanbieder.”

"Inhaalslag ingezet"

Krijgsman is wel optimistisch over het feit dat het huidige aanbod van patiëntportalen in een korte tijd is gegroeid. “Je ziet dat ziekenhuizen in 2016 wel echt aan de inhaalslag begonnen zijn, want twee jaar geleden was het aanbod nog beperkt. Wij zijn dus op de goede weg.” Uit de factsheet met onderzoeksgegevens blijkt dat er duidelijke verschillen zijn in het aantal functies dat ziekenhuizen via hun patiëntportaal aanbieden. Van de 22 patiëntportalen is het bij 17 mogelijk een online afspraak te maken, bij 14 om medische gegevens in te zien, bij 6 het zorg/behandelplan in te zien en bij 3 zelfmetingen toe te voegen.

Bijna alle portalen beginnen met 'mijn', zoals MijnJBZ van het Jeroen Bosch Ziekenhuis

Nog wat opvallende uitkomsten: 19 van de 22 portalen starten met 'mijn' (zoals MijnJBZ.nl van het Jeroen Bosch Ziekenhuis), en daarmee lijken de naamgevers van ziekenhuisportalen dus vooral te kijken naar wat de andere ziekenhuizen doen. Bij 17 van de 22 portalen is inloggen met DigiD noodzakelijk, 12 daarvan stellen SMS verplicht. Dat is opvallend, omdat een login zonder een zogeheten twee-factor authenticatie opgespannen voet staat met de regelgeving. Ziekenhuizen voeren aan dat inloggen met SMS een te hoge drempel kan opwerpen voor patiënten.

'Vooral kijkdozen'

Nictiz noemt in een persbericht de huidige generatie portalen 'vooral kijkdozen’, omdat patiënten medische gegevens bijna nergens kunnen aanvullen of wijzigen. Academisch ziekenhuizen bieden op het gebied van functionaliteit de meest uitgebreide mogelijkheden aan. Volgens Krijgsman blijkt uit ander Nictiz-onderzoek dat patiënten vaak niet weten dat een portaal bestaat bij hun ziekenhuis. Volgens Nictiz zijn het op dit punt juist de algemene ziekenhuizen die een goede voorlichting en een duidelijke gebruiksaanwijzing bieden.

Bron: eHealth Monitor 2015 van Nictiz en NIVEL

Nictiz onderzocht in 2015 in zijn eHealth monitor al eerder de online mogelijkheden die specialisten via hun ziekenhuis aan patiënten bieden. Het kunnen maken van afspraken was in 2015 bij 23 procent van de specialisten mogelijk, maar videoconsulten waren slecht bij 4 procent van de ondervraagde specialisten een optie. Inzage in de medische gegevens en/of de medicatie was bij 15 procent van de ziekenhuizen mogelijk. Op dit gebied lijkt er dus nog minder vooruitgang te zijn, volgens het nu gepubliceerde onderzoek biedt 17 procent van de ziekenhuizen inzage in de medische gegevens.

Geen landelijke cijfers voor gebruik portalen bekend

Krijgsman geeft aan dat ziekenhuizen niet alleen via een portaal online contactmogelijkheid bieden, maar dat sommige afdelingen of specialismen soms eigen systemen bieden voor online contact. Daarom zijn de uitkomsten van de eHealth monitor voor 2016 niet helemaal vergelijkbaar met dit specifiek op portalen gerichte onderzoek. Over het gebruik van de portalen door patiënten zijn nog geen landelijke gegevens beschikbaar. Bij het UMC Utrecht , dat in maart 2015 een nieuw portaal introduceerde, loggen maandelijks inmiddels zevenduizend unieke patiënten van het UMC Utrecht in via het portaal. Omgerekend is dat vijftien procent van de totale patiëntenpopulatie.

Online inzage in dossier bij Mijn UMC Utrecht

Alle patiënten van het UMC Utrecht kunnen in het patiëntenportaal online hun dossier inzien, een e-consult aanvragen, real-time uitslagen van onderzoeken bekijken en herhaalrecepten aanvragen. Real-time betekent dat er geen vertraging zit tussen het moment waarop de arts of verpleegkundige de uitslag ziet, en de patiënt. In ‘Mijn UMC Utrecht’ kunnen patiënten onder andere poliklinische brieven, ontslagbrieven, medicatie-overzicht, opname en OK-verslagen en uitslagen terugvinden. Uit de eerdergenoemde eHealth monitor bleek dat een derde van de ondervraagde zorgconsumenten graag de eigen medische gegevens wil inzien via internet, en dat 41 procent graag online afspraken wil maken via internet. Nictiz publiceert in oktober een nieuwe editie van de eHealth monitor.