Blog: allemaal rotzooi, die consumenten wearables

Het is niet eenvoudig om de uitkomst van wetenschappelijk onderzoek in een kort artikel samen te vatten. Dat valt helemaal niet mee wanneer je het onderzoek in kwestie zelf niet leest. Activity trackers voor consumenten schatten dagelijks calorieverbruik niet correct in. Dat is de kop boven veel nieuwsartikelen en blogs over een artikel dat in JAMA Internal Medicine verscheen.

In dat artikel bekijken Japanse onderzoekers of fitness trackers je dagelijks energieverbruik (kcal/dag) betrouwbaar kunnen schatten. De uitkomst is dat sommige trackers er inderdaad behoorlijk naast zitten. Maar wat je nergens leest is dat de consumententrackers die in het onderzoek het hoogst scoren, het eigenlijk net zo goed of beter doen als veel duurdere klinisch gevalideerde activiteitstrackers voor wetenschappelijk gebruik.

Discodansen of staand bidden?

Het meten van de hoeveelheid calorieën die een mens dagelijks verbruikt is moeilijk. Het is flauw om dat probleem in de schoenen te schuiven van wearables. We schreven daar eerder over in het artikel disco dansen of staand bidden?. Wanneer je energieverbruik echt goed wilt meten, moet je mensen opsluiten in een hermetisch afgesloten kamer. Dat is niet praktisch als je mensen meerdere dagen in een representatieve dagelijkse routine wil volgen. Een alternatief voor de luchtdichte en geïsoleerde kamer is de doubly labeled water methode. Hierbij drinkt een proefpersoon water met een speciale samenstelling van niet schadelijke radioactieve stoffen. Door de processen die er in het lichaam ontstaan bij energieverbruik verandert de samenstelling van de urine. Door te meten hoeveel van die gemerkte stoffen in de urine zitten, kan men afleiden hoeveel energie er verbrand is.

Energieverbruik meten in een afgesloten kamer: niet praktisch

Zowel de afgesloten ruimte als het gelabelde water zijn precieze methoden, maar natuurlijk volkomen onbruikbaar in een consumenten-setting. Wearable makers als Fitbit, Nike, Withings en Jawbone claimen met hun armbandjes je dagelijks energieverbruik te kunnen meten zonder dat je in een kamer wordt opgesloten of radioactief water moet drinken. Goede onderzoeksvraag dus: hoe precies zijn die bandjes in hun schattingen.

Eigenlijk doen ze het best goed

Although wearable devices for estimating energy expenditure are becoming increasingly popular, there is little evidence regarding their validity, schrijven de Japanse onderzoekers in hun artikel. Ze hingen 19 gezonde testpersonen vol met trackers, en stopten ze in de testkamer. Daarna werden ze acht dagen vrijgelaten, maar moesten ze wel hun urine inleveren. Op die manier konden ze de energieverbruik schattingen van de relatief goedkope trackers vergelijken met de preciezere, maar dure en onpraktische meetmethoden. Kijkt u even mee in onderstaande tabel:

Verschenen in: JAMA Intern Med. Published online March 21, 2016

Volgens de meetmethoden in de luchtdichte kamer en met het radioactieve water werd een gemiddeld energieverbruik vastgesteld van 2093 respectievelijk 2314 kcal per dag.  Kijk nu nog eens goed naar dit lijstje. De Fitbit Flex, een al wat ouder model wearable van rond de tachtig euro, scoort volgens de Japanse onderzoekers beter dan de ActiGraph GT3X, een bij wetenschappers populaire maar vele malen duurdere activity tracker. Bij de luchtdichte kamer zit Fitbit iets meer dan 100 kcal naast de 'echte' waarde, in het vrije veld iets meer dan 150 kcal. In beide gevallen komt een goedkope consumententracker van de vorige generatie tot op minder dan tien procent in de buurt van de gouden standaard van het laboratorium, en op hetzelfde niveau als veel duurdere klinisch geteste 'professionele' trackers.

De Fitbit Flex

Technologie gaat per maand vooruit

Jammer dat wetenschappelijk onderzoek zo lang duurt. Tegen de tijd dat zo'n onderzoek klaar is zijn de onderzochte trackers verouderd. Ik ben ervan overtuigd dat de huidige generatie trackers, met een ingebouwde 24/7 hartslagmeter zoals die van Fitbit, Apple en Garmin, nog veel beter zouden scoren. Je ziet de technologie letterlijk van maand tot maand beter worden. Een veel relevantere onderzoeksvraag zou zijn: passen consumenten hun eetgedrag aan wanneer ze de hele dag door een redelijk precies beeld van hun energieverbruik hebben?

Wake up, Timothy

Dr. Timothy Plante van Johns Hopkins heeft daar wel een mening over. In een commentaar in MedPage Today meent hij te moeten waarschuwen voor de gevaren van 'onbetrouwbare' trackers, verwijzend naar het onderzoek van de Japanners.  Wanneer mensen een verkeerd beeld krijgen van hun energieverbruik, dan gaan ze misschien denken dat ze meer kunnen eten dan verstandig is, zo heft hij zijn wetenschappelijke vingertje op. Nee, alsof mensen zonder wearable hun frikandel, bier en chips nu laten staan!

Reuters blaast ook een lekker deuntje mee in het sombermans orkest. Ze vroegen een van de Japanse auteurs van de studie om commentaar. "The results are troubling, because when fitness trackers overestimate exercise, people who need more exercise to maintain or lose weight might get too little activity, increasing their risk for obesity and other chronic health problems", aldus onderzoeker Motohiko Miyachi van het Nationale Instituut voor Gezondheid en Beweging in Tokyo. Maar als je het onderzoek leest blijkt dat alle trackers bij de test in het vrije veld het energieverbruik hoogstens onderschatten. 

De vermeende onnauwkeurigheid van wearables is echt wel het laatste probleem in de strijd tegen overgewicht en ongezonde eetgewoonten.