Blog: we tellen onze dagelijkse stappen slimmer dan we diabetes behandelen

Mijn moeder deed vroeger af en toe een poosje aan de lijn. Ze had een boekje met hoeveel calorieën overal in zitten en een notitieblokje, en daarmee logde ze haar 1200 kilocalorieën. Nu ze ouder is blijft ze prima op gewicht, maar ik weet zeker dat ze anders een app als MyFitnessPal supergemakkelijk zou vinden. De database bevat info over bijna alle dingen die je dagelijks eet, je kunt de barcodes van levensmiddelen scannen en de app telt de kilocalorieën uitgesplitst per maaltijd voor je op.

De app bestaat al tien jaar en is technisch nauwelijks vernieuwend te noemen. De groeiende database, het gebruiksgemak en de automatische koppeling met activity trackers en andere apps maken hem wel steeds fijner in het gebruik. En naast MyFitnessPal heb je nog tientallen andere voedseldagboek apps, elk met hun voor- en nadelen. Je zou wel gek zijn om nog met pen en papier je calorieën bij elkaar op te tellen.

Pen en papier graag

Een paar maanden wat extra afvallen is best lastig, maar een peulenschil in vergelijking met de discipline die veel diabetespatiënten moeten opbrengen, vooral wanneer ze insuline gebruiken. Voor veel van hen is meerdere malen per dag bloed prikken om de glucosewaarde te bepalen noodzakelijk. Je zou dan ook verwachten dat voor het bijhouden van die meerdere bloedwaarden per dag een handige integratie met slimme apps de standaard zou zijn. Dream on. Zelfs in een recente instructievideo voor patiënten komt het papieren dagboek nog in beeld, al wordt voorzichtig geopperd dat je dat ook digitaal kunt doen. Het woord app valt niet.

Een goede app die automatisch bloedwaarden opslaat, gemiddelden laat zien en verbanden in beeld brengt is net zo min als MyFitnessPal rocket science. Het enige wat je hoeft te doen is het kastje waar de teststrips ingaan via een stekkertje of Bluetooth aan je smartphone koppelen. Een no brainer. Fabrikanten als GlucoDock, Dario of Glooko laten al een poosje zien dat het werkt. En dan bedoel ik niet een digitaal dagboek dat je alsnog zelf moet invullen, maar de meetwaarden die direct naar je telefoon gaan, zoals dat ook gebeurt in RunKeeper met het aantal kilometers dat je hebt gerend, of met je gewicht wanneer je een Bluetooth weegschaal gebruikt.

Verio Sync, een nieuwe glucosemeter met Bluetooth

Losse kastjes worden overbodig

De smartphone heeft de rekenmachine, de dictafoon, het stemapparaat (gitaar), het fototoestel, de stopwatch, de MP3-speler en de agenda overbodig gemaakt, en uiteindelijk nog veel meer apparaten die eerst losse kastjes waren. Met de rekenkracht van de processor in de smartphone kun je al die functies slimmer en beter maken. Maar in diabetes-land geldt een losse digitale glucosemeter die automatisch meetwaarden opslaat en gemiddelden bijhoudt kennelijk nog als 'geavanceerd apparaat' voor 'hele zware gevallen'. Dat moet je concluderen uit de recente discussies over diabetes hulpmiddelen.

Verzekeraars hebben sinds enige tijd de jacht geopend op te dure bloedglucosemeters en vooral de strips die daarbij horen. Op zich terecht, want in vergelijking met andere landen was er in Nederland sprake van een situatie waarvan het een wonder is dat de mededingsautoriteit niet eerder heeft ingegrepen. Op de een of andere wonderbaarlijke manier kostten de teststripjes van alle grote merken in Nederland allemaal rond de 50 cent. Alsof de fabrikanten in Palermo vergaderden.

Verzekeraars deden daarom een aanbesteding, en konden de meters en stripjes goedkoper inkopen. Het vervelende bij-effect is dat bepaalde groepen verzekerden hun duurdere meters (en de teststrips die daar net als de heroïne-achtige inktpatronen voor printers alleen per merk bijpassen) niet meer vergoed krijgen.

Digitale meter alleen voor zware gevallen

In een recent artikel in NRC klaagt een gebruiker dat die digitale glucosemeter wel gemiddelden over bijvoorbeeld de laatste twee weken kon berekenen. “De digitale meter is alleen nog bedoeld voor heel zware gevallen”, zegt ze. “Maar mij hielp die nu juist om te voorkomen dat ik zo’n zwaar geval zal worden. Op termijn bespaart de digitale meter zorgkosten.”

Hoe komt het toch dat juist voor een groep patiënten voor wie het prettig bijhouden van meetwaarden geen luxe maar noodzaak is, de smartphone-revolutie voor een groot deel nog niet heeft plaatsgevonden, en dat het debat nu gaat over ouderwetse glucosemeters versus prehistorische glucosemeters? Die bovendien ook nog eens vaak zo slecht werken dat de Diabetes Vereniging Nederland voortdurend aan de bel moet trekken bij toezichthouders.

App kan veel beter werken dan losse meter

Kom niet aan met het argument dat smartphones als medisch apparaat gecertificeerd moeten worden en dus duurder zijn. Met een slimme app en een analyse van anoniem gedeelde data van tienduizenden gebruikers kun je de smartphone-versie van de glucosemeter veel betrouwbaarder en goedkoper maken dan een losse meter ooit kan worden.

Eigenlijk best wel triest dat we speculeren over allerlei hoopvolle digital health scenario’s voor over vijf jaar, terwijl een toepassing die het leven van honderdduizenden gebruikers prettiger kan maken en die met de huidige technologie goedkoper en beter kan worden opgelost, niet eens van de grond komt. En dat we onze pushups en hardlooprondjes makkelijker bijhouden dan onze bloedwaarden.