Hardlopen of hartslag meten: wat voor apps gebruikt Nederland?

Er zijn letterlijk tienduizenden smartphone apps beschikbaar die ‘iets’ met gezondheid of fitness te maken hebben. Nooit eerder werd het de consument zo gemakkelijk gemaakt om zijn of haar gezondheid via smartphone apps en gadgets in de gaten te houden. Maar wat stelt die opkomst van mobile health in Nederland eigenlijk voor? Gebruiken we al op grote schaal medische apps? Of downloaden we voornamelijk apps die gericht zijn op basic gezondheid en fitness? SmartHealth inventariseert de Nederlandse hitlijsten van app downloads van het afgelopen jaar.  

Slapen, calorieën tellen, hardlopen en zwangerschap: deze onderwerpen hebben gemeen dat Nederlanders er het afgelopen jaar op redelijke schaal apps voor op hun smartphone of tablet hebben gedownload. Dat laten de cijfers van het Nederlandse bedrijf Distimo zien. Distimo is gespecialiseerd in analyses van app-verkopen en biedt twee verschillende diensten.

Het bedrijf is ooit begonnen als platform en tool voor appontwikkelaars. Het platform biedt hen overzicht hoe vaak hun apps vanuit welke app store (Apple, Google, Microsoft) gedownload worden en hoeveel geld daarmee verdiend wordt. De andere tak van het bedrijf verzamelt alle publiek beschikbare gegevens over app downloads. Deze hitlijsten komen niet alleen van de ontwikkelaars die gebruik maken van Distimo, maar bieden een overzicht van álle apps in alle app stores. Momenteel verzamelt Distimo de transactiedata van meer dan 300.000 apps.

Eerst Netflix, dan Weight Watchers

Eén van de ranglijsten in Distimo is de Top Overall, oftewel de top 400 apps in alle categorieën. Het zal niemand verbazen dat het apps als WhatsApp, Facebook en Buienradar zijn die hier in de top 10 staan. Maar het overzicht geeft ook een goed beeld van de verhouding tussen gezondheids- en andere apps. Ook kun je zien of er een verandering in verhouding is gekomen door het jaar heen. In het overzicht wordt een onderscheid gemaakt tussen betaalde en gratis apps. In het gratis app overzicht van 2013 voeren spellen, sociale media, nuttige apps als Google Maps en diensten als Spotify en Netflix de boventoon. Gezondheids- en fitness apps zijn echter maar sporadisch te vinden in de algemene top-100 per kwartaal van 2013. De Weight Watchers app staat in het eerste kwartaal op positie 100. Runkeeper staat in het tweede kwartaal op nummer 50, Mijn Eetmeter op 67. Om dit in perspectief te plaatsen: de Mijn Eetmeter app werd in 2013 175.000 keer gedownload. In het laatste kwartaal van 2013 staat er geen enkele op sport of gezondheid gerichte app in de Nederlandse Top-100 van gratis apps. We zitten kennelijk liever op sociale media dan dat we bezig zijn met fitness of gezondheid.

Top Overall in het vierde kwartaal van 2013 - via Distimo

Betaalde apps: serieuzere gebruiker?

In de betaalde app ranglijst komt echter een wat ander beeld naar voren. Hoewel ook hier games en diensten als iMovie of Pages domineren, staan er meer gezondheidsapps in de top 100. Het is wel belangrijk om te weten dat betaalde apps over het algemeen veel minder worden gedownload dan gratis apps. Volgens de Amerikaanse marktonderzoeker Gartner zullen negen van de tien wereldwijde app downloads gratis zijn, en slechts 10 procent betaald. Naast een slaapcyclus app, apps voor buikspieroefeningen, info over zwangerschap, hardlopen en mindfullness, vinden wie bij de betaalde downloads ook de Nederlandse app Moet Ik Naar De Dokter? In het derde en vierde kwartaal komt de app 7 Minute Workout Challenge de top 10 binnen en blijven de apps Zwanger.nl, Baby's Oei ik groei sprongenkalender en de slaapcyclus wekker populair. Hoewel het aantal gezondheidsapps niet in verhouding staat tot het aantal game apps, is er wel een voorzichtige groei te zien van deze apps in het derde en vierde kwartaal ten opzichte van de maanden daarvoor.

Fitness heeft de overhand

Naast de Top Overall lijst biedt Distimo ook downloadcijfers op categorie, bijvoorbeeld entertainment, sport, medisch of gezondheid & fitness. De categorieën waarin de apps staan worden overigens door de verschillende appstores bepaald, Distimo heeft daar zelf geen rol in. “Er kan wel wat overlap in zitten”, legt een medewerker van Distimo uit, “maar wij geven in ieder geval geen oordeel over de indeling– of de app bij fitness of medisch hoort bijvoorbeeld.”

De gratis apps in de rubriek Healthcare & Fitness apps zijn overwegend gericht op sporten en voeding, zoals calorieën tellen en voedingswaarden in bepaald eten. Runkeeper en Mijn Eetmeter, de app van het Voedingscentrum, staan de laatste twee kwartalen in de top vijf. Tussen deze apps door zijn enkele apps te vinden gericht op andere zaken, zoals medicatie, reanimatie, hartslag meten, baby’s, allergieën, zwangerschap en ook een huidmonitor.

Maar lichaamsbeweging en voedingsinformatie voeren de boventoon. In het overzicht van betaalde Healthcare & Fitness apps komen wat minder sport apps naar voren. Door de kwartalen van 2013 heen staan slaapcyclus en mindfulness apps, Zwanger en Baby’s Oei, ik groei Sprongenkalender als meest gedownload in de lijst. Andere apps die in dit overzicht naar voren komen zijn gericht op babynamen, yoga, e-nummers (voedseltoevoegingen) of stoppen met roken, maar de meeste Runtastic apps (voor allerlei soorten lichaamsbeweging) staan onbetwist aan kop. Hoewel de categorie Healthcare & Fitness wellicht anders doet vermoeden, blijkt fitness de overhand te hebben, zowel bij de gratis als de betaalde apps.

Health & Fitness in het tweede kwartaal 2013 - via Distimo

Apps voor medische studenten en professionals

Er worden echter wel degelijk ook medische apps gedownload in Nederland. Ze hebben een apart segment in de Distimo database: Medical. Daar is echter iets opvallends te zien. Het aantal consumenten/patiënten dat dergelijke apps download, staat ongeveer gelijk aan het aantal zorgprofessionals of medische studenten die dat doet.

In het overzicht van gratis apps staan bijvoorbeeld zowel de app van het Farmaceutisch Kompas, NHG standaarden (o.a. voor huisartsen) en Virtual Dentist (professionele tandarts simulatie applicatie) als apps gericht op bloeddonors, zwangerschap, hooikoorts en slapen. Meerdere apps in het overzicht zijn afkomstig van zorgverzekeraars, ziekenhuizen of andere zorginstellingen. In het betaalde overzicht staat Moet ik naar de Dokter weer prominent in de lijst, net als apps voor slapen, het timen van weeën, ouders van zieke kinderen, vragen over seks of zoeken naar een arts in het buitenland. Maar er komen ook een hoop (dure) apps naar voren die zorgprofessionals en studenten alleen gebruiken, over medical lab tests, anatomie en medische woordenboeken.

Maar voor alle duidelijkheid: zelfs de koplopers in de segmenten Medical en Health & Fitness stellen in het klassement van alle in Nederland gedownloade apps qua aantallen nog weinig voor, en zijn in de algemene Top-100 (zowel betaald als onbetaald) nauwelijks te vinden in het laatste kwartaal van 2013. In de Verenigde Staten is de situatie overigens nagenoeg hetzelfde, zo blijkt uit de Distomo overzichten voor dat land.

Apps en activity trackers

Dat activity trackers, zoals de producten van Withings, Fitbit, Nike en Jawbone, het afgelopen jaar ook hun intrede doen in Nederland is duidelijk zichtbaar in het gratis app overzicht. Hoewel de bijbehorende apps in het Overall overzicht nog niet voorkomen, schieten ze in de Health & Fitness categorie omhoog. Met name de app van Fitbit, die van #179 in het eerste kwartaal naar #57 gaat in het laatste kwartaal. Withings blijft redelijk op dezelfde positie en Nike’s Fuelband app stijgt van #149 naar #108. De UP app van Jawbone komt in het derde kwartaal voor het eerst pas in de lijst te staan en blijft einde van het jaar op nummer #173 hangen. In Amerika is de app van Fitbit populair: vooral in het laatste kwartaal van vorig jaar klimt de app rap naar de top 5 van meest gedownloade fitness apps. In Nederland tonen de downloadscijfers aan dat het nog geen storm loopt rondom de apps, maar dat heeft ook mee te maken met het feit dat de verkoop van wearables als de Fitbit Flex of Nike Fuelband eigenlijk net op gang aan het komen is.

Fitbit in Nederland vs. Amerika vierde kwartaal 2013 - via Distimo

Wat vertellen die download-aantallen?

Wat vertellen de Distimo ranglijsten ons nu over het gebruik van mobile health toepassingen in Nederland? Op de eerste plaats: de ranglijsten zijn relatief, en geven geen absolute aantallen.

Maar het beeld is duidelijk: er zijn nog nauwelijks gezondheids- of fitnessapps die kunnen concurreren met de downloadaantallen van de 100 meest populaire gratis en betaalde apps in overige segmenten. En gezondheids- en fitness apps (sporten, fitness, calorietellen) zijn op hun beurt wel weer populairder dan ‘echte’ medische apps, bijvoorbeeld apps die informatie en ondersteuning geven bij een specifieke aandoening.

Die situatie is overigens niet anders in de boekenwereld. Boeken over gezondheid halen bij lange na niet de verkoopaantallen van Dan Brown en Saskia Noort. Wanneer een boek al scoort, is het in de algemene health & fitness categorie, zoals De voedselzandloper van Kris Verburgh of de boeken van Sonja Bakker.

Onze voorspelling? De apps die bij de activity trackers, weegschalen en bloeddrukmeters van Fitbit en Withings horen zullen in de komende kwartalen een sterke groei laten zien. We verwachten ook dat apps die activiteiten bijhouden zonder polsband, dus door alleen gebruik te maken van GPS en andere sensoren in je smartphone, verder zullen groeien. En de fitness- en buikspierworkouts zullen ook populair blijven, want wie wil nou niet die beloofde six pack in 7 dagen.