Blog: laboratoriumuitslagen van patiënten kunnen veiliger

Laboratoriumuitslagen zouden uniform aangeleverd moeten worden. Vanwege een diversiteit aan gespecialiseerde laboratoria werken artsen met steeds meer laboratoria samen om bijvoorbeeld bloed- en of urine-onderzoeken van hun patiënten te laten doen. Zij zien resultaten van die laboratoria in verschillende notaties terugkomen. Zij moeten die resultaten daarom zelf en vaak handmatig geschikt maken voor hun eigen zorgsysteem. Dat kost tijd en is bovendien foutgevoelig, waardoor er gezondheidsrisico’s voor de patiënt kunnen ontstaan die immers op basis van labwaarden medicatie krijgt voorgeschreven.

Om risico’s te beperken vragen artsen in geval van twijfel extra onderzoek aan bij een laboratorium om zo de informatie in de gewenste notatie in hun eigen zorgsysteem (elektronisch patiëntendossier) te krijgen. Dit is onnodig belastend voor de patiënt en kost geld bovendien. Het zou veel eenvoudiger zijn als de labwaarden direct geïmporteerd kunnen worden in het zorgsysteem van de arts die een labonderzoek aanvraagt, met standaard waarden en eenheden.

Laboratoria

In de afgelopen jaren zijn als gevolg van marktwerking en fusies grote medische labs ontstaan, zoals het Certe Laboratorium in Noord-Nederland en het Result Laboratorium in Zuid-West Nederland. Nederland telt nu ongeveer vierhonderd medische laboratoria, verdeeld over twaalf vakgebieden. Elke lab kent zijn eigen specialisaties. De laboratoria besteden onderling veel onderzoeken uit, waarbij labgegevens uitgewisseld worden. Het kan dus zo zijn dat een bloedbuis die in laboratorium x aankomt, wordt doorgestuurd naar laboratorium y die de buis terugstuurt naar x.

Omdat van oudsher iedereen zijn eigen werkwijze hanteert, kunnen uitwisselingsproblemen ontstaan. Laboratoria hanteren elk hun eigen codes voor bepaalde waarden. Voor eenzelfde bepaling rapporteert het ene lab in arbitraire eenheden/volume, het andere lab in massa eenheden/volume en weer een ander lab in molaire eenheden/volume. Ook rapporteren laboratoriummedewerkers soms in tekst waar getallen nodig zijn. Daarbij gebruiken laboratoria verschillende vertaaltabellen voor het interpreteren van de labgegevens die ze van andere laboratoria ontvangen.

Verwarring

Dit is een foutgevoelig proces. Bij de laboratoriummedewerkers, artsen en bij wetenschappers kan verwarring ontstaan over de data-interpretatie. Zorgverleners maken op basis van laboratoriumgegevens behandel- en medicatieafspraken met hun patiënten. Als medicatie wordt gebaseerd op onjuist

geïnterpreteerde waarden, kan gezondheidsschade ontstaan. Die verwarring kan er ook toe leiden dat bepaalde onderzoeken opnieuw worden gedaan. Het is dus van belang dat zorgverleners kunnen vertrouwen op het aanleveren van juiste laboratoriumwaarden die overal hetzelfde betekenen. Daarom verkiezen ze soms liever een extra onderzoek dan dat ze twijfelen over de interpretatie van de waarden.

Eenduidige labgegevens

Voor een veilige behandeling van patiënten moeten labgegevens dus eenduidig zijn. Daarom is het nodig om de laboratoriumgegevens nationaal te coderen in een lijst. Dit moet de standaard worden waarmee laboratoriummedewerkers en zorgverleners labgegevens vastleggen en uitwisselen. Voor een goede landelijke implementatie en een toekomstigbestendigheid van de te ontwikkelen codelijst gaat Nictiz samenwerken met gebruikers van de laboratoriumgegevens in Nederland. Zo kunnen we komen tot een situatie waar labgegevens eenduidig worden begrepen, tijd en kosten worden bespaard en verkeerde behandelingen worden voorkomen.

Gert Koelewijn is programmamanager bij Nictiz.

[accordion]

[acc title="Foto credit"]U.S. Army RDCOM via Flickr (www.flickr.com/photos/rdecom/)[/acc]
[/accordion]