CT-scans veroorzaken mogelijk kankergevallen

Steeds meer mensen krijgen een CT-scan, maar dat is niet zonder risico. Uit Amerikaans onderzoek blijkt dat het aantal door straling veroorzaakte kankers flink toeneemt. Radioloog Firdaus Mohamed Hoesein roept op tot terughoudend gebruik.

Straling met gevolgen

CT-scans zijn handig en vaak onmisbaar voor artsen om snel een diagnose te stellen. Toch is er een keerzijde: de patiënt wordt blootgesteld aan ioniserende straling, die op lange termijn kanker kan veroorzaken. Een nieuw Amerikaans onderzoek schat dat in 2023 maar liefst 103.000 mensen kanker zullen krijgen door CT-scans. Radioloog Firdaus Mohamed Hoesein (UMC Utrecht) benadrukt dat artsen kritisch moeten afwegen of een scan écht nodig is.

Groeiend gebruik

In 2023 werden er in de Verenigde Staten ongeveer 93 miljoen CT-scans gemaakt, bij ruim 61 miljoen mensen. Dat is 30% meer dan in 2007. Het aantal toekomstige gevallen van CT-gerelateerde kanker is in diezelfde periode verdrievoudigd. De oorzaak? Meer gebruik van CT, onder andere door vergrijzing én overdiagnostiek: onderzoeken die eigenlijk niet nodig zijn.

Vergelijkbaar

Volgens het risicomodel van de onderzoekers zou CT-onderzoek in de toekomst goed kunnen zijn voor 5% van alle nieuwe kankerdiagnoses per jaar. Dat maakt het een vergelijkbare risicofactor als alcohol (5,4%) en overgewicht (7,6%). Het model is bovendien conservatief opgesteld, dus de werkelijke aantallen kunnen nog hoger liggen.

Meest voorkomende vormen

De meest voorkomende vormen van CT-gerelateerde kanker zijn:

• Longkanker (22.400 gevallen)
• Darmkanker (8.700)
• Leukemie (7.900)
• Blaaskanker (7.100)
  Bij vrouwen komt ook borstkanker relatief vaak voor. De meeste gevallen ontstaan na scans van de buik, het bekken of de borstkas. Hoewel kinderen gevoeliger zijn voor straling, krijgen volwassenen vaker kanker door CT – simpelweg omdat zij vaker worden gescand.

‘Alleen als het écht nodig is’

Volgens Mohamed Hoesein is het belangrijk dat artsen niet standaard een CT-scan aanvragen. “Gebruik CT alleen als het écht nodig is, en kies voor een zo laag mogelijke dosis.” Dat voorkomt onnodige risico’s op de lange termijn, zeker in een tijd waarin technologie ons steeds meer mogelijkheden biedt.

Bronnen:

• DOQ.nl
• Arch Intern Med, 2009
• JAMA Intern Med, 2025