Blog: FHIR - dé standaard voor gegevensuitwisseling in de zorg?

HL7 Fast Health Interoperability Resources, FHIR, heeft alle wind mee om dé standaard voor gegevensuitwisseling in de zorg te worden. Maar wat ís FHIR? Alexander Henket, HL7 Expert bij Nictiz, leidt u in een serie blogs langs de antwoorden. In deze blog: waarom FHIR? "FHIR is bij uitstek geschikt voor het koppelen van wearables, zoals een smartwatch, aan gezondheidsdossiers."

Aangezien uitwisseling van de juiste gegevens levensreddend kan zijn, is goede standaardisatie hiervan essentieel. Als een patiënt te maken krijgt met een waarnemend huisarts of andere zorginstelling dan hij gewend is, moet zijn zorgverlener op dat moment zo snel mogelijk over zijn accurate medische gegevens beschikken. Daarmee heeft de betreffende zorgverlener inzicht in de medische geschiedenis van de patiënt en kan daardoor een betere diagnose stellen. Hiervoor is uitwisseling van informatie nodig tussen zorgsystemen. Voor die digitale overdracht is een standaard nodig om de zorgsystemen te koppelen en te zorgen dat de kwaliteit van de gegevensuitwisseling is geborgd.

Wat is FHIR?

FHIR (spreek uit als het Engelse fire) is een standaard om digitaal gegevens uit te wisselen binnen en tussen zorginstellingen. Gegevensuitwisseling gaat tot nu toe met Edifact, HL7 versie 2 en HL7 versie 3 (inclusief CDA). HL7 FHIR, kortweg FHIR, is sinds 2011 de opvolger van vorige HL7-standaarden.

Gegevensuitwisseling

Edifact-berichten bestaan het langst en zijn breed in gebruik in de eerste lijn tussen instellingen, meestal in regionaal verband. HL7v2 volgde en is de facto dé standaard in de tweede en derde lijn. HL7v2 is geschikt voor communicatie binnen een instelling, en - met de juiste set afspraken - tussen instellingen. HL7v3 kent vooral landelijke toepassingen en is geschikt voor communicatie binnen en tussen instellingen in de gehele zorg. FHIR combineert onder andere de eenvoud van HL7v2 en de uitdrukkingskracht van HL7v3.

Implementatie

FHIR is eenvoudiger te implementeren tegen lagere investeringen in tijd, mensen en geld. Dit komt door de uitgebreide openbare documentatie, inclusief checklists en gevalideerde voorbeelden voor allerlei gebruiksscenario’s. De beschikbaarheid van sterke open source tooling inclusief codegeneratie voor de meeste, populaire programmeertalen helpt leveranciers sneller en succesvoller FHIR te implementeren dan eerder genoemde standaarden.

Omdat bij de ontwikkeling van FHIR vanaf het begin flink is ingezet op bestaande standaarden zoals internetstandaarden en beveiligingsstandaarden, is het vinden van betaalbare expertise daarmee ook nog eens eenvoudiger.

Architectuurprincipes

FHIR hanteert dezelfde informatie-architectuurprincipes als waaruit de zorginformatiebouwstenen (ZIB’s), herbruikbare blokken informatie, zijn ontstaan. De bouwstenen heten in FHIR resources.

Sterk punt aan FHIR is dat gebruikers grote invloed hebben op de ontwikkeling. Zo is er een zeer sterke community van gebruikers die via steeds complexer wordende scenario’s in technische en klinische connectathons onderdelen van FHIR toetsen. Veel gebruikte onderdelen stijgen sneller dan andere naar volwassenheid, zoals gedefinieerd in het FHIR Maturity Model (FMM). James Agnew, ontwikkelaar van het open source framework HAPI-FHIR, zei hierover tijdens de Furore FHIR DevDays van 2015: “Je kunt het zelf nog zo goed bedenken, maar dít is een standaard waar zoveel mensen over meedenken met ieder hun eigen use cases dat je zelf nooit dezelfde kwaliteit zult kunnen halen.”

Gezondheidsdossiers

FHIR is bij uitstek geschikt voor het koppelen van wearables, zoals een smartwatch, aan gezondheidsdossiers. Grote bedrijven die een standaard zoeken voor het koppelen van data uit meerdere bronnen blijken FHIR al in te zetten. Zo kondigde Philips onlangs aan dat zijn HealthSuite SDK onder meer is gebaseerd op FHIR. Op dit platform kunnen zorggebruikers gegevens van verschillende zelfmeetapparaten bij elkaar bewaren en beheren. Ook Cerner, Epic en diverse kleine en middelgrote partijen gebruiken inmiddels FHIR of hebben oplossingen in ontwikkeling.

FHIR is bij uitstek geschikt voor het koppelen van wearables, zoals een smartwatch, aan gezondheidsdossiers

Patiëntveiligheid

In de blog Zelf doen is geweldig beschrijft Karin Oost dat haar moeder haar INR waarden zelf thuis meet en die waarden overtikt in een patiëntportaal. Als tussen het patiëntendossier en het meetapparaatje een open standaard zoals FHIR zijn gebruikt, dan kunnen deze waarden direct van het apparaat in het dossier worden gezet. Het risico op tikfouten bij de handmatige invoer is dan volledig verdwenen en daarmee stijgt het gemak én de veiligheid voor de patiënt.

Potentie FHIR

Om deze redenen zie ik grote potentie voor FHIR om dé standaard te worden voor gegevensuitwisseling in de zorg. Diverse partijen willen of gaan momenteel met FHIR aan de slag. FHIR is een raamwerk en over de invulling zijn altijd aanvullende afspraken nodig. Er is behoefte aan regie in deze fase, meer hierover in de volgende blog.