Tinybots ontwerpt robottechnologie voor mensen met dementie

Tien Nederlandse en internationale zorgondernemers doen mee aan de eerste Digital Health Accelerator van Rockstart. Op de Novio Tech Campus in Nijmegen bouwen deze ondernemers aan prototypes, spreken ze met mentoren uit het uitgebreide Rockstart netwerk, en zoeken ze naar vernieuwende zorgideeën. TrendITion spreekt met Robert Paauwe, mede-oprichter van Tinybots.

Paauwe en zijn mede-oprichters Desmond Germans en Wang Long Li bouwen kleine ('tiny') sociale robots voor mensen met dementie en hun familieleden. Ze noemen ze Tinybots. Tinybots helpen deze mensen de dag te structureren. De robotjes geven vriendelijk gesproken reminders en spelen persoonlijke muziek.

Paauwe: “Ik ontmoette mijn twee-medeoprichters zo’n drie jaar geleden bij SELEMCA, een wetenschappelijk onderzoekstraject naar robotica en zorg aan de Vrije Universiteit. Wij keken vooral naar de sociale kant van robotica. Hoe ervaren mensen robots in huis? Binnen het SELEMCA-project werkten we onder andere mee aan de documentaire Ik ben Alice.”

Om de kloof tussen wetenschap en de praktijk te dichten besloten de drie een eigen bedrijf op te zetten. “Desmond was al zelfstandig ondernemer en technisch ondersteuner van robots binnen SELEMCA. Wang en ik waren bezig met promotieonderzoek over robotica. Een jaar geleden zagen we: hier moeten we meer mee gaan doen. Dat begon in de avonduren, maar inmiddels zijn we hier bij Rockstart echt serieus mee bezig."

Sociale functie van een robot

Volgens Paauwe gaat veel onderzoek naar de inzet van robots, bijvoorbeeld in de zorgsector, uit van de technologie. “De robot is er al, en achteraf wordt er bekeken: wat kun je er eigenlijk mee? Dat is vaak hoe technisch-gedreven onderzoeksprojecten gaan. Bij Tinybots kijken we wat we kunnen bijdragen vanuit de mens en de behoefte van de doelgroep, in ons geval mensen met dementie en de mensen om hun heen. Robotica gaat niet alleen om processen automatiseren en servicefuncties vervullen, maar ook om het ondersteunen van sociale functies."

Tinybots zijn kleine apparaten die op bijvoorbeeld op een kast of in de keuken geplaast kunnen worden. “Tinybots hebben we bewust niet heel menselijk en realistisch gemaakt. Je ziet dat de verwachtingen anders zijn dan wanneer je een realistische robot met menselijke trekken maakt. Of neem een robot die grijparmen of benen heeft: daarbij verwacht je dat die kan bewegen of misschien simpele klusjes kan doen. De verwachtingen die gebruikers hebben moeten in lijn zijn met het ontwerp. Daar houden we rekening mee.”

foto: Tinybots

Sociale interface voor in huis

De missie van de ondernemers van Tinybots is tweeledig. “Op korte termijn richten we ons op mensen met dementie en hun mantelzorgers. Mensen met de ziekte dementie beginnen structuur te verliezen en worden passief. Door die passiviteit nemen de symptomen van dementie ook sneller toe en komen mensen minder buiten de deur. We proberen met Tinybots door suggesties en interactie structuur aan te brengen en mensen bewust te laten worden van de tijd.” Dementie drukt niet alleen zwaar op de dementerende. “Ook op mantelzorgers en familieleden ligt er een druk”, aldus Paauwe. “Met Tinybots proberen we de familie te ontzorgen, door ze te laten weten dat het goed gaat met hun familielid. Ook kan een mantelzorger bijvoorbeeld berichten achterlaten die de Tinybot kan voorlezen.”

“Op de langere termijn willen we een sociale interface voor in huis ontwikkelen. Met de ontwikkeling van sensoren en the Internet of Things komt er steeds meer technologie in huis, maar wat mist is een goede interface van die technologie die mensen kan aansporen tot acties. We proberen voor technologie in huis een sociale, centrale interface te worden. Naast automatisering denken we dat robots ook een grote rol kunnen spelen bij die sociale gedragsverandering en motivatie.”

De startup richt zich niet op mechanische handelingen en de techniek, maar meer op de sociale interactie met de robot. “Het lastige is betekenis aan informatie geven. Wanneer valt iets buiten een normaal patroon van iemand? Moet een mantelzorger bezorgd worden als iemand een paar uur later opstaat dan gebruikelijk?”

Echte wereld is chaotischer

Waar staan de ondernemers van Tinybots nu de Digital Health Accelerator een aantal maanden bezig is? “We hebben momenteel een aantal prototypes, die een paar dagen bij mensen met dementie thuis staan om te testen. Bij Tinybots hebben we te maken met een groot ontwikkeltraject, waarin we evalueren welke functies de sociale robot wel moet hebben en welke niet. Daarom denk ik dat we pas in 2017 de markt op kunnen gaan met een markt-klaar product.”

Het lastige met robots is dat wat op papier of in het lab werkt, vaak niet zo werkt in de praktijk. “In het lab werkt de techniek wel, maar als je een robot bij mensen thuis zet, zie je dat de wereld veel chaotischer is. Daar ontstaan situaties waar een robot niet altijd op kan inspelen.” Paauwe geeft een voorbeeld. “Het bleek dat mensen soms pas te laat doorhadden dat de Tinybot begon met praten. Daardoor mistten mensen een deel van de interactie. Zodoende hebben we een geluidje ingebouwd wanneer de robot begint met praten. Dat is niet iets wat je in het lab bedenkt."

Start met bouwen

“Aan het eind van de Digital Health Accelerator hoop ik dat we een meer robuuste robot hebben, die vriendelijk gesproken herinneringen kan geven. Een andere ambitie van Tinybots is integratie met muziek – het blijkt dat mensen met dementie ontzettend goed reageren op muziek uit hun verleden– en persoonlijke afspraken.”

“Eén van de meest waardevolle lessen van de afgelopen weken kwam van Eelke Boezeman, de CTO en co-founder van Peerby, een leensite waarmee je spullen kunt huren en uitlenen van particulieren. Hij zei: je moet eigenlijk gaan bouwen om te leren, in plaats van andersom. Bij robotica wil je graag iets heel slims en ingewikkelds bouwen, en vervolgens kom je erachter dat het in werkelijkheid niet of anders werkt. Dat geldt voor ons denk ik ook, dat we vooral snel dingen moeten bouwen en uitproberen.”