“De essentie is dat er meer keuzevrijheid komt voor ouderen. Tot voor kort was het devies: als je té hulpbehoevend bent, ga je naar een verpleeg- of verzorgingstehuis. Dat gaat veranderen omdat technologieën veel ouderen langer thuis kunnen laten wonen door slimme ondersteuning. Uiteindelijk kan de oudere dan zelf kiezen wat voor hem of haar het beste is.”
Dat zegt Stefan Ottenheijm, senior consultant (Nictiz en REshape Center Radboudumc) over zijn bijdrage in het TrendITion trendboek Spelen met de zorg van morgen. Het TrendITion trendboek bevat een bundel artikelen over de toekomst van eHealth in de eerste lijn, die een voorstelling maken van hoe de wereld eruit ziet als innovatieve eHealth-toepassingen over vijf jaar ingeburgerd zijn.
In het hoofdstuk dat Ottenheijm schreef schetst hij een scenario waarin de combinatie van mantelzorg, domotica en een anders ingericht zorgaanbod voor een groot deel de plaats gaan innemen van de grootschalige verpleeg- en verzorgingstehuizen zoals we ze nu nog kennen.
"Het beleid van de overheid ondersteunt de ontwikkeling dat mensen langer thuis willen blijven wonen"
“In deze casus komen verschillende ontwikkelingen samen. We zien allereerst een maatschappelijk verschijnsel dat mensen langer thuis willen blijven wonen. Je ziet dat ook terug in het beleid van de overheid: die ondersteunt deze ontwikkeling. Die trend gaat gelijk op met de opkomst van technologieën die ouderen kunnen helpen langer huis te blijven wonen.”
Technologie is belangrijkste katalysator
“De grootste aanjagers van vernieuwing zijn enerzijds het groeiende en betaalbare aanbod van technologieën en aan de andere kant de grotere vraag en bekendheid ermee. Het werkt natuurlijk enorm mee dat de kinderen en kleinkinderen van de ouderen opgroeien met technologie in alle facetten van hun leven en dat bovendien aankomende ouderen zelf ook steeds IT-fähiger zijn.”
“In het trendboek benoemen we vooral de mate waarin ouderen en zorgprofessionals kunnen omgaan met technologie. Maar die vraag is natuurlijk net zo relevant wanneer je kijkt naar de houding van mantelzorgers ten opzichte van techniek. Zij moeten mede de vraag gaan stimuleren. Dat zullen ze alleen maar doen als ze ervan overtuigd zijn dat technologie en ICT kunnen helpen om het leven makkelijker te maken. Er komen steeds meer laagdrempelige manieren om, op afstand, je hulpbehoevende vader of moeder bij te staan. In het drukke leven van werkende mensen (‘zorg-sandwich’) valt het niet mee om regelmatig langs te gaan of in te checken bij hulpbehoevende ouders. Dat wordt met technologie steeds gemakkelijker. Je kunt straks niet alleen bellen op afstand, maar veel meer in de gaten houden: van medicatiegebruik tot beweging, van computeractiviteit tot alarmerende situaties.”
Technologie maakt de zorg niet onpersoonlijker
“Ik blijf me verbazen over de argumenten dat technologie de zorg onpersoonlijker maakt. Je leest veel over verontwaardigde mensen die schande spreken van minder handen aan het bed en angst voor robots. Maar als je het de cliënt, patiënt of oudere vraagt hoor je overwegend positieve geluiden. Hopelijk is het weerstand die bij deze fase hoort en waar we snel overheen groeien met z’n allen.”
“Een van de lastigste discussies is de financiering van de technologie. Wie gaat er straks betalen voor domotica? En hoe gaan we om met de snelheid van verandering van technologie? Hoe lang gaat alles mee, moeten we niet steeds weer opnieuw alles vervangen? Van een mobiele telefoon of een tablet mag je nu, maar straks al helemaal, verwachten dat men die zelf aanschaft. Maar van veel domotica toepassingen kun je niet verwachten dat iemand die zomaar allemaal zelf aanschaft. Sensoren in het huis die iemand volgen en patronen in kaart brengen, zullen prijzig zijn. Ik ben erg benieuwd hoe we daar in de toekomst mee omgaan Ik verwacht dat dit best een lastige belemmering zal zijn.”
Verandering in de zorg volgt grillig patroon
“Over vijf jaar zal er zeker veel veranderd zijn in de gezondheidszorg. Die beweging zal in de richting zijn die we in ons trendboek beschrijven. Maar de ervaring leert dat het uiteindelijk toch trager zal lopen dan je hoopt en verwacht. Ik vermoed dat de échte grote verandering nog een generatie extra zal duren. Die komt pas wanneer de generatie ouderen die nu al in alle aspecten van het leven met technologie werkt zich aandient.”
"De ervaring leert dat het uiteindelijk toch trager zal lopen dan je hoopt en verwacht"
“De zorg is bovendien zo extreem gereguleerd, dat de disrupties die je in sommige bedrijfstakken ziet, hier niet zo snel en in extreme vorm zullen optreden. Het gaat allemaal veel meer geleidelijk. Er zijn veel en grote belangen die remmend werken. Neem alleen al de enorme lange-termijn investeringen die in het huidige vastgoed van zorginstellingen zit. Die moeten wel nog worden terugverdiend. Ook al denken we bij de ‘zorg van morgen’ juist in termen van minder bedden, kleinere gespecialiseerde klinieken, kleinschalige oplossingen."
De rol van de overheid?
"De overheid moet niet teveel doen. De verandering zal vanuit de zorg zelf - patiënten, zorgaanbieders - en daarbuiten - bedrijfsleven - komen. Een open deur is natuurlijk dat ze voor passende regelgeving moet zorgen. Maar daar zijn is het ministerie zich goed van bewust. Dat ze open staan voor nieuwe initiatieven als Constamed en Care2Go vind ik positief. Stimulerend beleid betekent niet dat je een overdreven actieve rol moet spelen, het helpt al enorm wanneer je belemmering voor innovatie wegneemt.”
Meer lezen?
Wat als in 2020 iedereen gezondheidswaarden meet en zelf diagnoses stelt?
Plaats een Reactie
Meepraten?Draag gerust bij!