eHealth crowdfunding in Nederland: “de Hollandse Scanadu Scout mag zich melden”

Succesvolle crowdfundingcampagnes van Wishbone, Luna, Scanadu en Misfit op de Amerikaanse websites van Indiegogo en Kickstarter geven sterk het gevoel dat het geld voor digital health op crowdfunding platformen tegen de plinten klotst. Gaat er ook zoveel geld om op Nederlandse crowdfundingplatformen? Zijn er voorbeelden van via crowdfunding gefinancierde mHealth projecten van eigen bodem? 

Begin dit jaar haalde het Amerikaanse bedrijf Pebble wereldwijd het nieuws omdat er geschiedenis werd geschreven met hun zeer succesvolle crowdfundingcampagne voor hun nieuwe Pebble Time. Op de campagnepagina van Kickstarter liep het aantal binnengehaalde dollars per minuut op. Uiteindelijk stond er een bedrag van 20.338.986,- dollar op de teller, ruim veertig keer het beoogde streefbedrag van vijfhonderdduizend dollar.

Dit soort bedragen zijn uniek. De meeste crowdfundingcampagnes halen het beoogde startkapitaal of einddoel niet. Toch zoeken steeds meer digital health bedrijven hun heil in crowdfunding. In 2014 werd er volgens RockHealth, de in San Francisco gevestigde accelerator voor health tech startups, door Indiegogo en Kickstarter (de twee grootste crowdfunding platformen van Amerika) samen in totaal 2,6 miljoen dollar opgehaald voor campagnes die iets met digital health te maken hadden.

Equity versus rewards

Crowdfunding is een alternatieve wijze om startkapitaal in te zamelen om een project, dienst, bedrijf of product te financieren. Een ondernemer biedt zijn of haar project of product aan op een crowdfundingplatform en iedereen kan vervolgens investeren. Het idee erachter is dat veel particulieren (in het geval van crowdfunding ook wel backers genoemd) een klein bedrag investeren en dat deze kleine investeringen bij elkaar het project volledig financieren.

Er zijn vier typen crowdfunding te onderscheiden. Bij het type lening betaalt de ondernemer het geïnvesteerde geld plus rente terug aan de backer. Vooraf wordt bepaald wat de looptijd en het rentebedrag van de lening zijn. Bij een converteerbare lening (ook wel equity crowdfunding genoemd) krijgen investeerders de mogelijkheid om hun lening om te zetten in aandelen. Dan bied je jouw investeerders om een (klein) aandelenbelang in jouw bedrijf te krijgen. Het moment waarop dit gebeurt en de voorwaarden van deze ruil worden vooraf vastgesteld. Kiest een ondernemer voor het type aandelen, dan worden backers door hun investering mede-eigenaar van de onderneming. Tenslotte heb je nog het type rewards. Hierbij verkopen ondernemers alvast een nog te lanceren product of service aan hun investeerders, zonder dat ze daarbij een schuld opbouwen of aandelen hoeven in te leveren. Bij de Pebble-campagne koop je als backer dus een te verschijnen product, in dit geval Pebble’s nieuwste smartwatch.

Pebble breekt met Pebble Time alle crowdfunding records

‘Investeren was nog nooit zo eenvoudig’

Ook in Nederland is crowdfunding als investeringsmethode in opkomst, meldde Elsevier afgelopen februari in het artikel Investeren was nog nooit zo eenvoudig.  Nederlanders hebben vorig jaar 63 miljoen euro gestoken in crowdfunding-initiatieven, ongeveer twee keer zoveel als in 2013, dat blijkt uit cijfers van adviesbureau Douw&Koren. De hoeveelheid geld die er via crowdfunding wordt geïnvesteerd, is sinds 2011 – toen er 2,5 miljoen euro werd ingelegd - vijfentwintig keer zo groot geworden. Ook worden de via crowdfunding opgehaalde bedragen steeds groter: in 2014 haalde een gemiddeld crowdfundingproject van een onderneming vijfentachtig duizend euro op, het jaar daarvoor was dat nog 75 duizend. In Nederland bestaat er daarnaast een crowdfunding-branchevereniging, voortgekomen uit de gezamenlijke wens van crowdfunding-partijen en het Ministerie van Economische Zaken om de duurzame groei en professionaliteit van crowdfunding te waarborgen.

Nederland kent kleine en een handvol grotere platformen waarop ondernemers een crowdfunding campagne kunnen starten. Bijvoorbeeld Geldvoorelkaar, Kapitaalopmaat, Symbid, Oneplanetcrowd en Crowdaboutnow.

Crowdfunding platform Leapfunder

Maar staan er ook digital health op dergelijke crowdfunding sites? Dat valt tegen, blijkt uit een zoekronde op de bovenstaande websites. Projecten rondom verzorging, fitness en wellness zijn op sommige van de bovenstaande platformen wel te vinden.  Op Geldvoorelkaar staat bijvoorbeeld Florine, een zelfbenoemde ANWB in de zorg. Voor 7,50 euro per maand kunnen gebruikers bij Florine terecht voor advies over doorverwezen huisartsen of medisch specialisten, wachtlijstbemiddeling, het uit laten voeren van een second opinion of online psychologische hulp of fysiotherapie.

Op de site zijn ook voorbeelden te vinden als Zorgstal Gerrits, een huis- en dagverblijf voor verstandelijk gehandicapten en psychiatrische patiënten, of Fit20, een nieuwe fitnessmethode gericht op intensieve en korte trainingsinspanning. Op Symbid proberen de oprichters van Libersy startkapitaal op te halen. Libersy is een online afspraakmodule voor dokters, tandartsen en schoonheidssalons (maar ook kappers en garages). Een ander voorbeeld op de website is Libercare, een uitgebreide persoonlijke alarmeringsdienst voor senioren en chronisch zieken. Met een Libercare abonnement kunnen gebruikers dag en nacht een persoonlijke assistent bellen of hen contacteren via de gratis app van het bedrijf.

Nederlands succesverhaal

Bovenstaande platformen kennen dus wat voorzichtige voorbeelden van digital health, maar is er ook een Nederlands crowdfunding succesverhaal zoals Scanadu’s Scout? Het dichtst in de buurt komt het Nederlandse bedrijf Gociety, dat via het platform Oneplanetcrowd maar liefst 256.500,- euro ophaalde. Oftewel: 1,7 keer hun streefbedrag van 150.000 euro. Doel van de crowdfunding campagne was kapitaal verzamelen voor de verdere expansie van het bedrijf in Europa en mogelijk andere werelddelen. “Aangezien wij geen product leveren hebben we ervoor gekozen om backers met een converteerbare obligatie (een obligatie die omgezet kan worden in aandelen, red.) mede-eigenaar te laten worden van ons bedrijf”, legt Gociety-oprichter Frank Verbeek uit. Voor Gociety was crowdfunding een toegankelijke manier om aan geld te komen. “Als je als start-up geld nodig hebt, kun je tegenwoordig lastig terecht bij de bank. Dat viel voor ons ook af. Dan heb je de keus om investeerders te zoeken, maar ook dat is niet altijd gemakkelijk. Zo wordt er gevraagd om je waarderingen, terwijl je als startende onderneming juist nog geen grote getallen of bewijslast hebt. Het voordeel van crowdfunding is dat je niets met die waarderingen te maken hebt: de backers beoordelen jou op je verhaal of product en het gevoel dat zij daarbij hebben.”

Frank Verbeek (Gociety): "Ondernemers moeten niet denken dat crowdfunding een makkelijke manier is om geld op te halen"

Om die reden kozen Verbeek en zijn compagnon dan ook bewust voor Oneplanetcrowd, aangezien er op dit duurzame crowdfundingplatform projecten te vinden zijn die een positieve impact hebben op mens en milieu. “Juist omdat we geen product maar een deel van ons bedrijf verkochten, was het voor ons noodzakelijk om te maken te hebben met investeerders die er niet alleen voor het geld in zitten of op zoek zijn naar een leuke gadget, maar die ook de behoefte hebben om een steentje bij te dragen aan een betere wereld. Dat is immers wat wij met Gociety ook proberen te doen. Vanwege de achtergrond van Oneplanetcrowd wisten we dat dat soort backers in hun database (van ruim 30.000 mensen) zouden zitten”, aldus Verbeek. Daarnaast was crowdfunding an sich volgens de ondernemer een mooie PR-tool. “Dankzij zo’n campagne ben je in staat een veel grotere groep aan te spreken. Het heeft ons echt geholpen om in een korte tijd met relatief weinig middelen meer bekendheid te genereren, ook bij een groep mensen die nog nooit van ons gehoord had.”

Hoewel de campagne van Gociety een succesverhaal is, moeten ondernemers crowdfunding niet zien als een manier om ‘gemakkelijk’ geld binnen te halen, meent Verbeek. “Je moet niet onderschatten hoeveel werk je zelf nog moet doen. Je moet je goed voorbereiden, een strategie bepalen, hard werken en er echt aan trekken. Door een crowdfundingplatform wordt je wel technisch ondersteund, zij regelen bijvoorbeeld de betalingen, maar niet veel meer dan dat. Er zijn genoeg campagnes die niet slagen,  ik denk dat dat voornamelijk met een inschattingsfout van de ondernemer te maken heeft.”

Overigens nog een mooi voorbeeld van een succesvolle med tech campagne: de Aenose. De Aenose is een apparaat dat betrouwbaar hoofd-halskanker kan vaststellen met behulp van ademanalyse. The eNose Company, het bedrijf achter die innovatie, haalde op OneplatenCrowd maar liefst € 355.25000 op, ruim het streefbedrag van € 250.000,00. Dit bedrag wil het bedrijf gebruiken om hun activiteiten op het gebied van hoofd-halskanker uit te rollen uitrollen en ziekenhuizen kennis te laten maken met de mogelijkheden van de AeonoseTM op het gebied van hoofd-halskanker.

De Aeonose™ van The eNose Company

Kickstarter NL

Ondanks de goede cijfers van Gociety en kent Nederland nog niet zulke knallende successen als op Indiegogo en Kickstarter zijn te zien. Die laatste partij probeert het overigens wel in Nederland. Hoewel het aantal projecten op de website niet tegenvalt – in de eerste zes maanden werden er vijfhonderd projecten op de site gezet – vallen de resultaten tegen. Op het moment van research voor dit artikel (1 mei) staan er 86 live projecten op Kickstarter (ter vergelijking: de Amerikaanse Kickstarter.com heeft ruim 7500 live projecten op dezelfde datum). Van die 86 heeft 46 procent iets van financiering, maar daaronder vallen ook een paar die slechts 1% tot 5% hebben. Voor het idee: slechts 7 van die 86 projecten heeft 50% of meer van hun streefdoel opgehaald. En: hoewel technologie nog steeds de grootste categorie is, zijn digital health bedrijfjes, toepassingen of projecten op dit moment niet vindbaar op de website.

Naast de meer bekende Indiegogo en Kickstarter is er in Amerika overigens ook het crowdfundingplatform Medstartr. Dit platform richt zich specifiek op bedrijven, projecten en initiatieven in de zorg. Dat gaat van medische apps tot fitnessapparatuur en 3D stoma’s tot mensen die via crowdfunding geld op proberen te halen voor de behandeling van hun eigen ziekte.

MedCrowdFund

Ook Nederland heeft zo’n zorggericht crowdfunding platform, MedCrowdFund. Het platform werd ontwikkeld vanuit het idee dat mensen die behoefte hebben aan een bepaald medisch onderzoek, daar zelf via MedCrowdFund geld voor kunnen inzamelen. Het platform werd in 2012 opgericht door Lucien Engelen, directeur van innovatiecentrum REshape van het Radboudumc, maar inmiddels ligt het al weer een tijd stil. “Toen wij met MedCrowdFund begonnen bleek al snel dat we eigenlijk te vroeg waren. Enerzijds voor crowdfunding als manier van financiering over het algemeen, en anderzijds specifiek voor de zorgmarkt. De noodzaak was nog niet helder, mensen vonden dat de zorg een taak van de overheid is en dat de verzekeraar maar moet betalen. Betalen voor je eigen zorg via een crowdfundingplatform landde dus gewoon niet.”

Lucien Engelen (MedCrowdFund): "De Scanadu Scout van Nederland mag zich straks melden"

Maar Engelen ziet dat er een verschuiving aan het plaatsvinden is en houdt zich inmiddels weer rustig aan bezig met het plannen van een heropening van het platform. “Mensen zijn niet langer bereid anoniem te doneren, geld in een grote pot te gooien. Ze willen zich verbinden aan één initiatief of innovatie, iets geven en iets krijgen. Daarnaast zorgt de patient empowerment ontwikkeling ervoor dat patiënten zelf meer initiatief durven en willen te nemen wat betreft hun eigen gezond.”

“Het platform staat klaar, mensen kunnen doneren. Dit keer focussen we ons niet langer uitsluitend op onderzoek, maar staan we ook open voor allerlei innovaties in de gezondheidszorg. We gaan niet de gezondheid van één iemand crowdsourcen, zoals op Medstart, want dat past niet bij ons platform. Maar de Scanadu Scout van Nederland mag zich straks melden.”

2015 het jaar van crowdfunding?

Zelfstandig crowdfunding-consultant Eric Graafland reageert op de site van Douw&Koren op hun rapport van 2014. Graafland gelooft dat 2015 het jaar van de crowdfundig wordt, zo schrijft hij. “De crowdfunding-markt in Nederland heeft inmiddels een redelijk volwassen fase bereikt. In 2015 wordt het de uitdaging om crowdfunding gemeengoed te gaan maken. Crowdfunding wordt nog door een te beperkte groep mensen echt begrepen en gebruikt. Wat zou er gebeuren als eind 2015 iedere Nederlander wel eens een crowdfunding-project zou hebben gesteund?”

Zeeland Investments Beheer (ZIB) heeft crowdfunding in elk geval ook ontdekt. ZIB wil de renovatie van een ziekenhuis in Vlissingen voor ongeveer de helft financieren via crowdfunding. Voor de verbouwing is twintig miljoen euro nodig. Particuliere backers kunnen tussen de 2500,- tot veertigduizend euro lenen aan het ziekenhuis, met een rente van vijf procent per jaar. Daarnaast mogen de investeerders minimaal één keer per jaar aanwezig zijn bij de vergaderingen rondom het verbouwingsproject.