Gouden nanodeeltjes in contactlens corrigeren kleurenblindheid

Onderzoekers aan de Khalifa Universiteit in Abu Dhabi hebben contactlenzen met gouden nanodeeltjes ontwikkeld, waarmee rood-groene kleurenblindheid kan worden verholpen. De bevindingen zijn vorige maand gepubliceerd in het wetenschapstijdschrift ASC Nano.

Ongeveer 95 procent van de mensen die kleurenblind is kan de kleuren rood en groen niet goed onderscheiden. Deze groep kan gebruikmaken van glazen of lenzen die getint zijn en contrast verhogend werken. Hierdoor kunnen meer kleurvariaties en details worden waargenomen. Meestal wordt een kleurstof gebruikt in het glas of de lens, maar dit kan tot problemen leiden. Bij veel mensen werken dergelijke brillen en lenzen simpelweg niet en zitten ze verre van comfortabel. Ook zijn bepaalde kleurstoffen giftig en kunnen ze onopgemerkt uit het glas of de lens lekken. Tot slot blijkt het niet altijd mogelijk om andere oogafwijkingen te corrigeren. Bijvoorbeeld slecht zicht. De inzet van gouden nanodeeltjes in glazen en lenzen is volgens de onderzoekers een goed alternatief. Ook dan wordt een tint toegevoegd, zodat kleuren beter worden onderscheiden. Alvorens de speciale lenzen op de markt verschijnen, dient eerst vervolgonderzoek te worden uitgevoerd. Vooralsnog is alleen de functionaliteit en de veiligheid in een laboratorium succesvol getest. Met name het comfort van de lens zal nog moeten worden verbeterd.

Gouddeeltjes in glazen en lenzen

De techniek om met minuscule gouddeeltjes een kleurentint te geven is niet nieuw. Al eeuwenlang worden gouddeeltjes opgelost in een mengsel van zoutzuur en salpeterzuur en dit wordt vervolgens toegevoegd aan gesmolten glas. Op die manier ontstaat roodgekleurd glas dat robijnglas wordt genoemd. De onderzoekers uit Abu Dhabi hebben de gouddeeltjes toegevoegd aan een silicone hydrogel lens en dat leverde een dergelijke rode tint op. Zo kunnen de golflengtes van licht, die tussen de 520 en 580 nanometer liggen, worden gefilterd. Dit is het deel van het spectrum waarin de kleuren groen en rood elkaar overlappen. De rode tint vergroot het zichtbare contrast tussen deze kleuren. Gouddeeltjes die 40 nanometer dik waren bleken het meest effectief, omdat ze niet meer licht filterden dan daadwerkelijk nodig was. Ook bleken deze deeltjes niet onnodig samen te klonteren. De gouden nanodeeltjes zijn niet giftig. Bovendien stellen de onderzoekers dat deze lenzen ook voor andere doeleinden kunnen worden gebruikt, zodat niet alleen kleurenblindheid wordt verholpen, maar dat ze ook nog eens het zicht verbeteren van mensen die dagelijks een bril of lenzen dragen.

Wat is kleurenblindheid?

Mensen die kleurenblind zijn kunnen bepaalde kleuren minder goed onderscheiden. Dit kan problemen opleveren in het verkeer en het zorgt ervoor dat bepaalde beroepen niet kunnen worden uitgevoerd, zoals het werken als elektricien, politieagent, tuinder of piloot. Het is een ongeneeslijke aandoening die geslachtsgebonden erfelijk is. Slechts een half procent van de vrouwen is kleurenblind, terwijl bij mannen dit percentage op 8 procent ligt. Kleurenblindheid kan ook op latere leeftijd ontstaan. Mogelijke oorzaken zijn oogzenuwafwijkingen, bepaald medicijngebruik, een ongeluk of een erfelijke aandoening. Vaak uit zich dat door een blauw-geelafwijking.

Kleurenblindheid wordt vaak veroorzaakt in het netvlies van het oog. Daar zitten lichtgevoelige cellen in de vorm van zogenaamde staafjes en kegeltjes. Met de staafjes kunnen we goed in het donker kijken en de kegeltjes zorgen ervoor dat we kleuren zien en dat we zichtbare details goed kunnen onderscheiden. Er bestaan drie typen kegeltjes. Die zijn gevoelig voor de kleuren blauw, rood en groen. Op die manier kan het hele golflengtegebied van het licht worden waargenomen (alle kleuren van de regenboog). Iemand die kleurenblind is, heeft meestal last van kegeltjes die niet goed functioneren. Als bijvoorbeeld het groene kegeltje niet goed werkt, dan treedt verwarring op tussen de waargenomen kleuren groen en rood. De 4 meest voorkomende vormen van kleurenblindheid zijn anomale trichromatopsie (één verzwakt kegeltje), dichromatopsie (één niet functionerend kegeltje), monochromatopsie (twee niet functionerende kegeltjes) en achromatopsie (geen functionerende kegeltjes). Bij de laatst genoemde vorm van kleurenblindheid ziet iemand alleen nog maar zwart, wit en grijstinten. Deze vorm komt gelukkig zelden voor.